Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент кимё-технология институти

T
max
 =100C ; T 
min
 =80C ; T 
o`rta
 =90C; 
 
T
max
 =250C ; T 
min
 =240C ; T 
o`rta
 =45C; 
Miqdorda o`zgarishi mumkin. Haroratni o`zgarish chegarasi =+-10C . 
Boshqariluvchi obyektdagi haroratni o`lchashdagi hatoliklarning qiymatlari 
aniqlandi. Ushbu hatoliklarga mos keluvchi o`lchov aniqlash to`g`ri kelgan datchik 
tanlandi – haroratni me`yorlovchi asbob. 

---

10-jadval 
Turtki Z ning qiymati va texnologik o`tish irqali o`qituvchi tomonidan 
berilgan: 
Z=0.8 ga ten bo`ladi. 
Hisoblashni kompyuterda MATLAB dasturi asosida uch sig`imli obyekt 
modelini borligini inobatga olib biz ham haroratni me`yorlovchi qurilmadagi 
boshqaruv jarayonini uch sig`imli deb qabul qilamiz. 
Bunga qaraganda K=K
1
*K
2
*K
3
bu yerda - K
1
, K
2 
, K
3
har bir sig`imning kuchaytirish koeffitsienti. 
Demak , K=K
1
*K
2
*K
3
=1.25
K
1
, K
2
, K
3
har bir sig`imning qiymatini tanlab obyektga mos keluvchi 
qiymati olinadi. 
Kompyuterda MATLAB dasturi asosida quyidagi boshqarish tizimi 
ko`rsatkichlari olinadi:
K
1
=1.25 ; K
2
= 1 ; K
3
=1 
T
3
= 65 ; T=80 ; T
1
=30; 
Obyektni optimal boshqarish uchun unga to`g`ri keladigan rostlagich 
tanlanadi – rostlash qonuniga binoan. 
Quyidagi keltirilgan blok sxemaga asosan rostlash optimal ko`rinishi 
tanlanadi, rostlagichni qiymatini aniqlashda datchik va ijrichi qurilmani 
№ 
Ko`rsat 
kich 
Kattalik 
chegarasi 
Abs 
dA 
Dinamik ko`rsatkichlar 
1 
A
o`rta
A
max
A
min
K
ob
K
1
K
2
K
3
K
1
K
2
K
3
2 
90 
100 
80 
10 
1.25 
1.25 
1 
1 
65 
80 
30 
3 
245 
250 
240 
5 

---

kuchaytiruvchi bo`linma deb qarab uch sig`imli obyekt PI rostlagich uchun 
hisoblanadi: 
8-rasm 

---

Boshqaruv timining kompyuter modeli MATLAB asosidagi blok sxemasi 
quyidagicha 
keltirilagan.
9-rasm 

---

Optimal boshqarish tizmini sintez qilish tartibi , rostlagichni tanlash , rostlagichni 
sozlash parametrlarining optimal qiymatlari quyida keltirilgan kompyuter modeli 
natijasi asosida aniqlanadi. 
10-raasm 
Rostlagich ko`rsaatkichlari ma`lum bo`lgandan so`ng , GOST 21.404.85. 
fpydalanib texnologik jarayonni avtomatlshtirishning funksional sxemasini yani 
obyektni optimal boshqrish chizmasini chizdim. 
11-jadval 
№ 
Korsatkich 
O`rnatish 
joyi 
O`lchov asbobining 
nomi va tavsifi 
Turi 
Soni 
1-1a 
Harorat 
Joyida 
Raqamli harorat 
o`lchagich 
TI170011 
1 
1-1b 
Harorat 
Joyida 
Raqamli harorat 
o`lchagich 
TI170011 
1 
1-2 
Harorat 
Joyida 
Raqamli rostlagich 
TRF170011 
1 
1-3 
Harorat 
Joyida 
Raqamli masofaviy 
boshqargich 
TP170011 
1 
1-4 
Harorat 
Joyida 
Raqamli ijrochi 
qurilma 
TE170011 
1 

---