Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номли Ўзбекистон Миллий

Информатика”
фанининг амалиѐтга тадбиқини ўрганишдан иборат 
бўлиб, асосан тасвирий ахборотларни қайта ишлайдиган воситалар ва дастурлар 
билан яқиндан танишиб, уларда иш юритиш технологияси ва имкониятларини 
ўзлаштиришни назарда тутади. 
Бугунги кунда қоғоздаги ҳужжатни электрон ҳужжатга айлантиришнинг 
технологик ва дастурий воситалари ҳақида фикр юритилиб, объектнинг тасвирий 
тимсоли (график образи) ни яратиш ва уни компьютерда автоматик тарзда қайта 
ишлаш технологияси ѐрқин баѐн этилган. Қўлланмада келтирилган тасвирий 
ахборотни қайта ишлайдиган технологик вадастурий воситалар энг содда ва 
қўлланиши қулай бўлгани учун ҳам уларга тўхталдик, лекин бу борада иш юритиш 
технологияси шуларга яқин бўлган жуда кўп бошқа дастурий воситалар ҳам 
мавжуд.[2, 5]. Қўлланмада келтирилган дастурлар билан иш юритиш технологияси 
равон ва оммабоп тилда ѐзилиб, ҳар бир компьютердан фойдаланувчи учун 
дастурамал вазифасини бажара олади, деган умиддамиз.
 
I боб. Тасвирлар билан ишлашнинг техник воситалари
Маълумки, тасвирий ахборотларни қайта ишлаш ва улар устида иш 
юритишнинг ҳам техник, ҳам дастурий воситалари мавжуд. Биз аввало мавжуд 
техник воситалар ва уларда иш юритиш технологияси билан яқиндан танишамиз. 
Турли тасвирли ахборотлар ва операцион системанинг график элементлари 
компьютерда қайд қилиниши шарт. График тасвирларни компьютерга киритиш 
учун қандайдир ташқи қурилмаларнинг бўлиши зарур. Ана шундай қурилмалардан 
бири бу – сканер. 
I.I Сканерлар 
 
Cканернинг асосий вазифаси-қоғозли ҳужжатларни электрон формага 
келтириш. Демак, сканерлаш-қоғозли ҳужжатнинг график тимсолини компьютерда 
ҳосил қилиш технологиясидир. Сканерларнинг ишлаш принципи махсус ѐритиш 
манбасидан керакли ҳужжатни ѐритиш ва қайтган ѐруғлик нурини ѐруғликка ўта 
сезгир асбоб элементларида аксланишдан иборат. Сканерлаш жараѐнида ҳосил 
бўладиган тасвирнинг минимал элементи – бу рангли нуқтадан иборат бўлади. 
Қоғозли ҳужжатларни сканерлаш натижасида керакли ҳужжатнинг компьютерда 
растрли тасвирдаги график файли ҳосил бўлади.
Маълумки, растрли тасвирлар асосан нуқталардан ташкил топади ва нуқталар 
миқдори тасвир ўлчамини аниқлайди ҳамда сканернинг қуввати(разрешение)ни 
белгилайди. Бугунги кунда матнли ва расмли ахборотларни компьютерга 
киритишда сканерларнинг қуйидаги турларидан фойдаланилади: 
қўл сканерлари, 
саҳифали сканерлар, 
планшетли сканерлар 
махсус сканерлар.