Rangli va qora

 

---

74 
4.6-rasm. Shixtani lentali konveerda tayyorlash sxemasi: 
1-bunker; 2-oziqlantiruvchi; 3- lentali konveer; 4-6 –boyitma;7-aylanuvchi 
moddalar; 8- kvars flyusi; 9-ohak; 10 -shixta 
4.5.2. Yallig‘-qaytaruvchi pechda qo‘llaniladigan yoqilg‘ilar va 
pechning issiqlik balansi 
Yallig’ 
qaytaruvchi
påchda yuqori haroratda eriydigan shixta moddalari 
qo’llaniladi. Shunining uchun jarayonga nisbatdan katta miqdorda yoqilg’i 
sarflanadi. Yoqilg’i sifatida qattiq, suyuq (mazut) va tabiiy gaz ishlatilishi mumkin.
Ishlatiladigan mazutning taxminiy kimyoviy tarkibi, %: C
r
82,5; H
r 
10,6; N
r
0,3; O
r
0,2; S
r 
3,1; A
r
0,3; W
r
3,0.
Tabiiy gazni tarkibida, %: CH
4
92,0 - 95,3; CmHn 0,4 - 4,9; H
2
1,3 - 2,0; CO 
0,6; SO
2
0,3 - 0,4; H
2
S 0,2; N
2
3,0; O
2
0,5.
Issiqlikni chiqarish qobiliyati, kDj/kg: mazut - 38976, tabiiy gazni Esa - 
36492.
Yoqilg’i turini va shaklini tanlashda asosan iqtisodiy muammolarni 
ahamiyati katta. O’zbåkiston sharoitida qattiq yoqilgi - ko’mir kukuni 
qo’llanilmaydi. Asosan - tabiiy gaz ishlatiladi. Qish davrida, gazni åtishmovchilik 
sharoitida, mazut kång qo’llaniladi. 
Yallig’ påchda asosan mazutni 40, 100 va 200 markalari qo’llaniladi. 
Mazutni tanlashda uni tarkibida parafin borlig’iga ahamiyat båriladi. Chunki
parafin mazutni yopishqoqligini oshirib yuboradi va uni yoqishda katta 
muammolar tug’diradi. 
Yallig’ påchni asosiy yoqilg’isi - tabiiy gazdir. Gaz påchda 0,07-2,5*10
5
Pa 
li ortiqcha bosim bilan båriladi. Ortiqcha båriladigan havoni koeffitsienti q = 1,00 - 
1,05. Gorålkalarni ishlab chiqish unumdorligi bir soatga 1100 m
3
. 
Yallig’ påchlar belgilangan issiqlik tartib bo’yicha ishlaydi. Tartibni asosiy 
bålgilari: issiqlik yuklama, bir gorålkaga havoni sarfi, påchni oxirida havoni tortish 
kuchi, påchdan chiqayotgan gazning tarkibi va påchni ishchi xajmida haroratning 
taqsimlanishi. 
Issiqlik yuklama påchning ishlab chiqarish unumdorligini aniqlovchi 
omildir. Buni bålgisi - bir soatda yoqilgini sarflanishidir: kg yoki m
3
. 
Issiqlik yuklamasi quyidagi tånglama bilan aniqlanadi: 
W = Q
r
n
* V , kDj/s. 
bunda: Q
r
n
- yoqilgini eng past issiqlik chiqarish qobiliyati, kDj/kg (m
3
); 
V - bir soatda yoqilgini sarfi, kg yoki m
3
. 
Har-hil pechga issiqlik yuklamasi tajriba orqali aniqlanadi va uni qiymati 
kuyidagi omillarga bog’liq: pechni o’lchamlari; ishlab chiqarish unumdorligi, gaz 
o’tkazish sistemasini imkoniyatlari. Agarda oqilona issiqlik yuklamasi 
aniqlanmasa, yoqilgini befoyda sari ko’payadi, gazning tezligi 10 m/s dan oshib 
ketadi, changni ajralib chiqishi oshadi va xaqoza. 
Olmaliq zavodida pechning foydali sirti 240 m
3
, issiqlik yuklamasi 218*10
6
kDj/s, issiqlik kuchlanishi 907*10
6
kDj/(m * s). 
Yoqilg’i hisobida gaz ishlatilsa, chiqayotgan gazning tarkibi, %: O
2
8 - 9; 
H
2
O 17,5 - 18,5; N
2 
70 - 72; SO
2
1,5 - 3,0. 

---

75 
Pechning oxirida gazning haroratoi shlak haroratidan 70 -100 
0
C yuqori 
bo’lsa xarorat normal hisoblanadi.