Yil o’quv yili 9-sinf imtihon javoblari Bakteriyalar va ko‘k-yashil suv o‘tlarning tuzilishi, ahamiyati va xilma-xilligi haqida ma’lumot bering?

3. Hujayrani kattalashtirib ko‘rsatuvchi asboblar haqida ma’lumot bering. Mikroskopni ishchi 
holatiga keltiring. O‘simlik to‘qimasidan vaqtinchalik preparat tayyorlang va uni mikroskopda 
kuzating. 
Lupa o'simlik hujayrasini ma'lum miqdorda kattalashtirib ko'rsatadigan, ikki tomoni qabariq oynadan iborat. 
U buyumlarni uch, besh, hatto, 20 marta va undan ham katta qilib ko'rsatadi. U shtativli va dastakli (qo'l) 
lupalarga bo'linadi. 
Mikroskop
yunoncha so’z bo’lib, mikro-kichkina, skopeo-ko’ryapman, degan ma’noni 
bildiradi. Mikroskop - okulyar, obyektiv, buyum stolchasi, ko’zgu, makrovint, mikrovint, shtativ va 
taglikdan iborat. Mikroskop necha marta kaqttalashtirib ko’rsatishini bilish uchun obyektiv bilan 
okulyardagi sonlar bir-biriga ko’paytiriladi. Masalan, okulyar 15, obyektiv 40 bo’lsa (15*40) buyum 600 
marta kattalashtirilgan bo’ladi. Yoruglik mikroskopining asosiy qismlari obyektiv va okulyardan iborat. 
Mikroskopning eng muhim qismi obyektiv bo'lib, kuzatilayotgan predmetni kattalashtirib beradi. Okulyarlar 
ham linzalar tizimidan iborat bo'lib, ular o'rganilayotgan predmetning tasvirini kattalashtirishda ishtirok 
etadi. Dastlabki mikroskoplar obyekt tasvirini 10-40 martagacha kattalashtirib bergan. Odatda yorug'lik 
mikroskoplari tasvirni 10-2000 martagacha kattalashtiradi. 
7-BILET 
1. Biogeotsenoz va biosfera o‘rtasidagi bog‘liqlikni tushuntiring.
Hayotning biogeosenoz darajasining elementar birligi har xil turlarga mansub populatsiyalardir. Bir-biri va 
atrof-muhit bilan o‘zaro dinamik munosabatda bo‘lgan, ma’lum maydonda tarqalgan o‘simlik, hayvon, 
zamburug‘, bakteriya turlarining yig‘indisi biogeosenoz yoki ekosistema deyiladi. Hayotning bu darajasi 
ekosistemalar strukturasi, biotik munosabatlar, oziq zanjiri, trofik darajalar kabi xususiyatlar bilan 
tavsiflanadi. Bu xususiyatlar moddalar va energiyaning davriy aylanishi, ekosistemalarning o‘z-o‘zini 
boshqarishi, tirik organizmlarning muhit omillari bilan dinamik muvozanati, mavsumiy o‘zgarishlar kabi 
jarayonlarda aks etadi. Biogeotsenoz daraja anorganik va organik moddalar, avtotrof va geterotrof 
organizmlarni o‘z ichiga oladi. Biogeotsenozning asosiy vazifasi energiyani to‘plash va taqsimlashdan 
iborat. Biosfera. Biosfera yerdagi hayotning barcha ko‘rinishlarini qamrab olgan, tiriklikning eng yuqori 

---