А. А. Ашрабов, 10. В. Зайцев

1^Ьр
га е т г а и д а н
кейин а р м а т у р а т а я н чл а рд а н б у ш ат и л а ди . Н а т и ж а д а к у ч л а н и ш
а р м а т у р а д а н бетонга у з а т и л а д и ( 5 . 6 - раем, 
а, б
л ар ) ва уни си-
г)
5.6- раем. Олдиндан зурикиш *осил килиш усул л ари :
а , б
— ти р акл ар д а тортиб, 
в, г
— бетонда тортиб, 
1
— форма, 
2
— ар м ат ур а , 
3
— ти ракл ар , 
4
— 
д ом крат, 
5
— цотган бетон, 
6 , 7 —
кан ал л ар , 
8 —
ан кер, 
9 —
м ай да доналн оетон т'Улдирилган канал
105

---

Кишга д а р а к а т к и ла ди . Ме х а н и к з урик тириш у р н и г а э ле к т р энер- 
гияси билан к издириш (300 — 400°С г а ч а ) у с у л и д а з урик тириш 
д ам м у м ки н . Э л е к т р энергияси билан кизднрила'ди'ган а р м а т у р а
с т е р ж е н л а р и г а олдинда н г о л о в к а л а р м а д к а м л а н г а н б у л а д и . Бун- 
дай э л е к т р о т е р м и к т а р а н г л а ш д а с т е р ж е н л а р ки з иг андан кейин 
д а р д о л т а я н ч л а р г а ж о й ла н а д и . Ш у н д а й килинганда т а я и чл ар
с т е р ж е нл а рн и н г совиб к н ск а р иши г а т у с к н нл и к ки ла д и . Н а т и ж а д а
совиган с т е р ж е н л а р д а олдиндан ч у з у в ч и к у ч л а н и ш л а р досил 
б у л а д и .
И к к и н ч и у с у л. Бетонга т а р а н г л и к бериш у с у л и acocan 
к у р и л иш м ай д о нч ас и да йирик у л ча м ли к о н с т р у к ц и я л а р тайёр- 
л а ш д а ё к и з а в о д д а тайё рланг ан э л ем е н т л а рд а н к о нс т р у к ци я ла р
йиг ишда к у л л а ни л ад и . Б у н д а д а с т л а б бетоннинг у з и д а н а р м а г у -
расиз ёки кисма н а р ма т у р а л а н г а н э л е м е нт та йё рла б олинади (5.6- 
расм,
в);
бетон м а ъ л у м м у с т а д к а м л и к к а эришгандан кейин бетон- 
л а ё т г а н д а м а х с у с шла нгла р ёки т р у б а л а р ё р д а м и д а досил килин- 
ган к а н а л л а р г а а р м а т у р а ки рг из и ла д и. С у н г р а уни д о м к р а т билан 
з у р и к т ир и л а ди . Б у н д а таянч у рн и д а бетон э леме нтнинг у з и д а н
фойдаланилади. А р м а т у р а билан бетон у р т ас и д а г и тишлашишни 
я х ш и ш л а ш м а к с а д и д а а р м а т у р а н и з урик тириш процесси т у г а г а н -
да н кейин ка налларни 5 — 
6
атм босим остида лойидавий м а р ка - 
си М 300 ёки у н д а н юкори б у л г а н ма й д а донали бетон билан 
м ъ е ц и р о в к а л а ш к е р а к .
Олдиндан з урик ка н к о н с т р у к ци я ла р у ч у н имкони борича м у с -
та.^камлик х а р ак те р ис т ик ас и юкорирок булга н а р м а т у р а ишлатиш 
к е ра к . Эл ем е н т 12 м дан у з у н б у л г а н д а к у п р о к с и м а р м а т у р а ва> 
а р м а т ур а аркон ишлатган м а ъ к у л . Бетоннинг минимал лойидавий 
м ар ка с и з у р ик ти р ил га н а р ма т у р а н и н г хили, класси д а м д а д и а м е т -
рига к у р а 5 . 1 - жа ' дв алд а н олинади. Бетоннинг юк о рид а эслатиб 
у ти л га н у з а т м а м у с т а д к а м л и г и 5 . 1 - ж а д в а л д а ке лтирилг ан кий- 
м атдан к а м б улма сли ги к е р а к .
А р м а т у р а в а бетоннинг олдиндан зурициш 
м и ц д о р л а р и .
Олдиндан з у рик ншнинг к о н с тр ук ц и я ла р ни т а й ё р л а ш д а контрол 
килиб т у р и л ад и г а н микдори д а д д а н та шк а ри паст б улма сли ги 
к е р а к , а к с д о л да вацт утиши билан б у з у р и к и ш йук олиши оки- 
ба т и д а олдиндан зурикншнинг са ма ра с и д а м й у к о ла д и . Ик ки н - 
чидан, о лдинда н з урик иш микдорининг д а д д а н т ашк а ри юкори 
булиши а р м а т у р а д а к о л д и к д е ф о рм ац и я ла р ортишига д а т т о а р ­
м а т у р а н и н г у з илиб к е т и ш иг а сабаб б у л ад и . Ар ма ту р анинг о л ди н ­
д а н з у р ик иш микдори о
0
олдиндан з у рик ншнинг р у х с а т этилга н 
ч е т г а чикишларини н аз арда т у т г а н ^олда олинади, б у н д а сим ва 
с т е р ж е н ь а р м а т у р а л а р у ч у н к у й и д а г и ша р т ла р б аж ар или ши л а ­
зим:
0.3 
<5 3 >