3-ma’ruza: janubiy koreya ta'lim tizimi reja

Yuqori maktab 
koreyschasiga “kodыnxakkyo” deb nomlanadi. Koreyalik bolalar 
yuqori maktabga o‘rta maktabdan keyin 17 yoshdan 1-kursga qabul qilinadi va 19 
yoshgacha tahsil oladi. Yuqori maktablar bir necha turlarga ajratiladi: 
- 
Davlat yuqori maktablari: 
Koreya ta'lim va texnika fanlari vazirligi, Madaniyat, 
Jismoniy tarbiya va sayyohlik vazirligi boshqaradi;
- 
Umumiy yuqori maktablar
: har bir viloyatdagi yuqori tashkilotlar tomonidan 
boshqariladi;
- 
Xususiy yuqori maktablar
. Shuningdek, yuqori maktablar o‘qitish fanlariga ko‘ra 
ham bir qancha turlarga bo‘linadi:
- Ixtisoslashtirilgan maktablar (qishloq xo‘jaligi, sanoat, dengiz xo‘jaligi, axborot);
- Umumiy maktablar;
- Maxsus maktablar (litsey shaklidagi maktab);
- Texnika maktablari; 
- Chet tili maktablari; 
- Jismoniytarbiya maktablari;
- San'at maktablari va h. 
Janubiy Koreya Respublikasida ta'lim vazirligi maxsus tashkil etgan yuqori maktablar 
ham bor. Bular asosan qishloq xo‘jaligi, baliqchilik, sanoat, xalqaro tillarga ixtisoslashgan 
bo‘ladi.
Yuqori maktab o‘rta maktab kabi majburiy emas. Biroq keying yillarning barchasida 
statistik ma'lumotlarga qaraganda 
97-98 % 
koreys yoshlari yuqori maktabni 
tamomlaganlar. “Ilmiy” yuqori maktablar, chet tillar va san'atshunoslik maktablariga kirish 

---

7 
ancha murakkab imtihonlarni topshirishni talab etadi. Yuqori maktablar xususiy va davlat 
tasarrufida bo‘lishi mumkin, bu maktablarda mutaxassislik berilmaydi, balki ularni keying 
ta'lim bosqichiga tayyorlaydi. Kollejda tahsil olishni istamagan ta'lim oluvchilar kasbiy 
bilim yurtlariga kirib o‘qishlari mumkin. Bu bilim yurtlari texnologiya, agrokultura yoki 
moliya yo‘nalishlariga ixtisoslashgan. Yuqori maktablarning jadvali haqida gapiriladigan 
bo‘lsa, har bir ta'lim oluvchi uchun kun yarmida qaytib kelish odatdagi holatga aylangan. 
Janubiy Koreyada hunar maktablari 600tani tashkil etadi. Bu maktablarning 45% 
bo‘lajak mulkdorlarni tayyorlaydi, 23%da texnik kasb egalari yetishib chiqadi. Qolgan 
maktablarda dengizchilik, qishloq xo‘jalik ixtisosliklari o‘zlashtiriladi. Shunisi diqqatga 
sazovorki, bu maktablarga korxonalar otaliq qiladilar. Janubiy Koreya “Ta'lim haqidagi 
qonun” talablaridan biri ham shudir. Bizning Respublikamizdagi kabi Janubiy Koreyada 
ham alohida iqtidorli bolalarga e'tibor juda kuchli. Jismoniy tarbiyaning rivojlanishiga Seul 
olimpiadasi kata ta'sir ko‘rsatgan. Rivojlanishdan orqada qolgan bolalar uchun maxsus 
maktablar mavjud. Bu maktablarning aksariyati xususiy yoki diniy tashkilotlarning xayriya 
mablag‘lari hisobiga qurilgan. Davlat maktablarida din fan sifatida o‘qitilmaydi. Lekin 3- 
sinfdan boshlab “Odobnoma” kabi kabi maxsus fan joriy etiladi. Bu fan 12-sinfgacha 
o‘qitilib, haftasiga 2 soat ajratilgan. Bu fan o‘z ichiga dinni ham qamrab oladi. Din qotib 
qolgan bir aqida sifatida emas, qadriyat sifatida o‘qitiladi. Bu butun bir tarbiya tizimi 
natijasidir. Ehromlarga borish, tarixiy yodgorliklar bilan tanishish, ma'naviy tarixni 
o‘rganish maktab fanlarining majburiy davomi hisoblanadi. Maktablar uchun pedagog 
kadrlar tayyorlash masalasiga ham katta e'tibor beriladi. Koreyadagi barcha talabalarning 
6.5% bo‘lajak pedagoglardir. Mamlakatda 11ta pedagoglar tayyorlaydigan kollejlar mavjud 
har bir provinsiya (viloyat) o‘z kollejiga ega. Yuqori maktab bitiruvchilari “susen” deb 
nomlanuvchi standart test topshiradilar. Maktab o‘quv dasturlari kirish testlari-imtihonlari 
mazmunini qamrab olgan. Susen 3ta asosiy seksiya fanlardan iborat: koreys tili, matematika 
va ingliz tili. Undan tashqari tabiiy va ijtimoiy fanlardan tanlov asosida qator fanlar 
kiritiladi. Bunday test yilda 1 marta topshiriladi, u intensive tayyorgarlikni talab etadi. Bu 
testga bo‘lajak OO‘Yu talabalari bog‘cha yoshidan tayyorlanishni boshlashadi. Testni 
topshirolmagan va kollejga kirish 1 yilga surilgan ta'lim oluvchilarni “chesusenlar” deb 
atashadi.