R sayfullaye V a, B. M e n g L iy e V, G. Bo q iyeva, M. Q u r b o n o V a, Z. Y u n u s o V a, m a b u z a L o V a h o z I r g I


(«fe’lni o'zgalash darajasiga ko‘ra» belgisi asosida) kabi



Download 14,45 Mb.
Pdf ko'rish
bet70/604
Sana28.06.2022
Hajmi14,45 Mb.
#716478
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   604
Bog'liq
61aeea691dd978.69736170

(«fe’lni o'zgalash darajasiga ko‘ra» belgisi asosida) kabi.
Ekvipolent (teng qiymatli) ziddiyatda ikki a’zo qarshilantirilib,
har bin o'ziga xos, ikkinchisiga x o s bo‘lmagan belgiga ega bo‘ladi.
Masalan, ovoz va shovqinga ko'ra jarangli va jarangsiz undosh teng
qiymatli (o ‘ziga xos belgiga ega b o ‘lgan a’zoli) ziddiyatni hosil
qiladi.
Muntazam 
(proporsional) ziddiyatda bir ziddiyat belgisi
juftlangan turli birliklar u c h u n oppozitiv ko'rsatkich bo'lib xizmat
qiladi. «jins» belgisi 
[ota]- [ona], [aka\-[opa\, [singil\-[uka\, [tog'a]-
[.xola\ lug'aviy zidlanishlari uchun um um iy.
Ziddiyat a ’zolari miqdoriga ko‘ ra ziddiyat ikki a’zoli (binar) va
ko‘p a’zoli ziddiyatga bo‘lin a d i.
Uchinchi belgisiga k o ‘ra ziddiyat doimiy va mo'tadillashgan
ziddiyatga bo'linadi.
M o‘tadillashish jarayonida munosabatga kirishayotgan birliklar
o‘rtasidagi ziddiyat kuchsizlanadi. Masalan, 
\yot\-\yod\ zidlanishda
so‘z 
oxiridagi 
[/], 
\cT\ 
tovushlari jarangli-jarangsizlik 
bilan
farqlanmaydi. [
d\ fonema.sining nutqdagi vaziyatidan kelib chiqqan
holda unda jarangsizlik b elg isi kuchsizlanadi. Ammo bu sof nutqiy
hodisa. Mo‘tadillashish liso n iy birlikning nutqiy voqelanishida yuz
beradi. Leksema va m orfem a h a m nutqiy voqelanganda, ularning
lisonda boshqa birliklar b ila n ziddiyatli munosabatini belgilaydigan
xossasi, belgisi kuchsizlanishi m um kin.
Yuqorida 
keltirilgan 
[/] 
v a
[d\ 
undoshlarining jarangli-
jarangsizlilik belgisiga k o ‘ra zidlanishini yorqin namoyon qiladigan

Download 14,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   604




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish