Патологик

 
Эндоген эмболиялар 
Тромбоэмболия. Бу эмболия кўпинча узилган тромб бўлакчалари қон 
томирларида тиқилиб қолиши натижасида юз беради. 
Кўпинча бу эмболия “касал” тромблар пайдо бўлганда кузатилади. 
Бундай тромбэмболиялар асосан катта қон айланиш доирасидаги вена қон 
томирларида пайдо бўлади (оёқ, жигар, тос веналарида). Шунунг учун 
бундай тромбэмболиялар кичик қон айланиш доирасида учрайди. Ўпка 
артерияси клапанларининг ёки уч тавақали клапаннинг яллиғланиши 
тромбоэндокардитга олиб келиши, ўпка артериясининг тромбоэмболияси 
билан давом этиши мумкин. Агар тромб юракнинг чап қисмида (эндокардит, 
аневризма) ёки артерияларда (атеросклероз) пайдо бўлса, тромбоэмболиялар 
пайдо бўлади. 
Тромбнинг узилишига ва тромбоэмболия келиб чиқишига тромбни 
асептик ва йирингли яллиғланиш натижасида эриши ёки тромб пайдо 
бўлишида ретркация жараёнининг бузулиши, қон оқимининг ўзида тромб 
пайдо бўлиши сабаб бўлиши мумкин. 
Ёғ эмболияси.
Қон оқимига ёғ томчилари тушганда пайдо бўлади. 
Кўпинча эндоген, баъзида эса экзоген сабаблар бўлиши мумкин. Ёғ 

---

199 
томчиларининг қонда пайдо бўлиши суяк кўмгининг шикастланиши (қаттиқ 
эзилганда, чайқалганда) тери ости, тос ёғ тўқимаси, жигарни ёғ босишда 
ўзгаришлар натижасида юз беради. Ёш катта бўлиши билан қизил илиқ сариқ 
илиқ билан алмашиши натижасида ёғда осон эрийдиган фракциялар кўпайиб, 
ёғ эмболияси хавфи ошади. Асосан ёғ томчилари катта қон айланиш 
доирасида пайдо бўлиб, бу эмболия кейин кичик қон доирасида пайдо 
бўлади. Кейинчалик ёғ томчилари ўпка капиллярлари орқали юракнинг чап 
қисмига ўтиши мумкин ва катта қон айланиш доирасига ўтади. 
Ҳар хил ҳайвонлар учун ўлимга олиб келадиган ёғ эмболияси 
чақирадиган ёғ миқдори 0,9-3,0 см
3
/кг вазнга тўғри келади.