P. G‘ulomov, O‘zbekiston Xalq o‘qituvchisi X. Inog‘omov

http://eduportal.uz

---

71
sustroq rivojlangan janubiy va sharqiy qismidagi mamlakatlar aholisi 
ham faol ravishda ko‘chib bormoqda.
Yevropa davlatlarida, dunyoning boshqa mintaqalariga nisbatan, ur-
banizatsiya jarayoni ertaroq boshlangan edi. Hozirgi vaqtda Yevropa 
qit’asining urbanizatsiya darajasi 75 % ga yaqin. Shaharlashuv darajasi, 
ayniqsa G‘arbiy va Shimoliy Yevropadagi rivojlangan davlatlarda yuqori 
bo‘lib, ba’zi hollarda 90 % dan ortib ketgan. Janubiy va Sharqiy Yevro-
pa mamlakatlarida shahar aholisining ulushi biroz pastroq, lekin deyarli 
barcha davlatlarda 50 % dan oshadi. Qit’ada urbanizatsiya ko‘rsatkichi 
faqatgina Moldova hamda Bosniya va Gersegovinada 50 % dan pastroq.
Yevropa mamlakatlari o‘rtasida aholi zichligi bo‘yicha katta tafovut-
lar mavjud. Bunga tabiiy sharoit, ayniqsa iqlim va relyef katta ta’sir 
ko‘rsatgan. G‘arbiy va Janubiy Yevropaning daryo vodiylari va dengizbo‘yi 
tekisliklarida aholi zichligi eng yuqori. Shimoliy Yevropa mamlakatlarida 
aholi zichligi ancha past. Bu mamlakatlarda aholining katta qismi ularning 
janubidagi dengizlarga tutash hududlarida mujassamlashgan.
Yevropada eng keng tarqalgan din xristianlik hisoblanadi. Shimoliy 
Yevropada protestantlar, Janubiy Yevropa davlatlarida (Gretsiyadan tash-
qari) esa katoliklar yetakchilik qiladi. G‘arbiy Yevropa davlatlarida xris-
tianlikning bu ikki mazhabi aralash holda tarqalgan. Sharqiy Yevropa 
davlatlarida katolik va pravoslav xristianlik asosiy dinlar hisoblanadi. Pra-
voslavlar soni jihatidan Rossiya, Ukraina, Ruminiya, Bolgariya, Belarus, 
Serbiya kabi davlatlar alohida ajralib turadi. Shuningdek, qit’adagi 2 ta 
davlatda mahalliy aholisi tarkibida musulmonlarning ulushi 50 % dan 
yuqori – bular Bolqon yarimorolida joylashgan Albaniya hamda Bosniya 
va Gersegovinadir.
1. Yevropa tabiatining qanday xususiyatlari mamlakatlarining ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko‘rsatdi?
2. Yevropaning qaysi mamlakatlari yoqilg‘i-energetika resurslariga boy?
3. Yevropa mamlakatlari aholisining tabiiy ko‘payishi va yosh tarkibini 
tavsiflang.