P. G‘ulomov, O‘zbekiston Xalq o‘qituvchisi X. Inog‘omov

51-rasm.
Tehron shahri.
http://eduportal.uz

---

115
yaxshi rivojlangan. Baliqchilikning qimmatbaho mahsulotlaridan biri hi-
soblangan qora ikra eksporti boyicha Eron jahon bo‘yicha yetakchi o‘rinda 
turadi. Shuningdek, Eron gilam to‘qish bilan ham dunyoga mashhur.
AFG‘ONISTON
Afg‘oniston Islom Respublikasi Janubi-
g‘arbiy, Markaziy va Janubiy Osiyo tutashgan 
hududda joylashgan. Dunyo okeaniga chiqish 
imkoniyati yo‘q. Iqtisodiy geografik o‘rni Osiyo 
qit’asining turli qismlarini bog‘lovchi transport 
magistrallari qurilsa, ancha yaxshilanadi.
Boshqaruv shakli prezidentlik respublikasi. 
Tabiiy sharoiti va resurslari. 
Afg‘oniston 
hududining katta qismi, ayniqsa, markazi va 
sharqi baland tog‘lar bilan band, shimoliy va 
janubi-g‘arbiy hududlarini tog‘oldi tekisliklari egallaydi. Afg‘onistonda 
kuchli zilzilalar tez-tez ro‘y berib turadi. Afg‘oniston turli mineral re-
surslarga (ko‘mir, neft, temir, mis, marganes va b.) boy, ammo ular juda 
kam qazib olinadi. Afg‘onistonga subtropik quruq kontinental iqlim xos. 
Baland tog‘lardagi muzliklardan ko‘plab daryolar boshlanib, ayrimlari 
to‘laligicha sug‘orishga sarflanadi. 
Aholisi. 
Afg‘oniston aholisi tez sur’atlar bilan o‘sib borayotgan dav-
latlar toifasiga kiradi (yillik tabiiy ko‘payish darajasi 2,5 % dan yuqo-
ri). Aholi, asosan, tog‘oldi tekisliklarida va tog‘ oralig‘idagi vodiylarda 
yashaydi. Shahar joylarida aholining 1/4 qismi yashaydi, xolos. Eng katta 
shahri – mamlakat poytaxti Kobulning aholisi 3 mln. atrofida. Hirot hamda 
Mozori-Sharif nisbatan yirik shaharlar hisoblanadi (52-rasm).
Aholining etnik tarkibi ancha murakkab bo‘lib, pushtunlar, tojiklar, 
o‘zbeklar, xazorliklar, balujlar, turkmanlardan iborat. O‘zbekistonga che-
garadosh shimoliy hududlarida 2 mln. o‘zbeklar istiqomat qiladi.
Iqtisodiyoti. 
Afg‘oniston iqtisodiy jihatdan sust rivojlangan agrar dav-
lat. Iqtisodiy rivojlanishida xorijiy davlatlar va xalqaro tashkilotlar tomo-
nidan ko‘rsatilayotgan moliyaviy yordam katta ahamiyatga ega.
Qishloq xo‘jaligining asosini sug‘orma dehqonchilik tashkil etadi. 
Umuman olganda, dehqonchilikda boshoqli ekinlar, paxta, meva va uzum