Ўрта махсус, касб-хунар

Қудуқ деворида ўпирилишлар ҳосил бўлиши, бурғилаш
тизмасининг қисилиб қолиши. 
 
Тарнов ҳосил бўлиши кўп марта кўтариб-тушириш
 
операцияси
 
вақтида ва бурғилаш тизмасини харакатлантириш (айлантириш) натижасида 
– химоя тизмаси билан ёпилмаган қудуқ деворининг бир томони 
емирилишига айтилади. 
Бурғилаш тизмасининг элементлари қудуқ деворининг вертикаль 
бўлмаган жойларида юмшоқ тоғ жинсларига ишқаланиши натижасида тарнов 
ҳосил бўлади. 
Тарнов ҳосил бўлганда қуйидагилар кузатилади. 
1)
Бурғилаш қувурларини қудуқ девори билан алоқа қилиш майдони
катталашади; 
2)
Илмакда оғирлик ортиб кетади, бурғилаш тизмасини кўтариб– 
тушириш вақти чўзилади; 
3)
Тизмани эркин айлантириш учун қувват ортиқча сарфланади, 
роторли бурғилашда бурғига кам қувват берилади; 

---

107 
Телеграм каналимиз: @ng_uz (Neft va Gaz KITI) 
4)
Тизманинг боғлиқлиги сезилади (индикатор тарозиси орқали 
аниқланадиган ўқ бўйлаб оғирлик бурғига тўлиқ етиб бормайди, 
бурғининг иши ва аҳволини назорат қилиш қийинлашади; 
5)
Ўтиришлар содир бўлади, қайсики бунда элеватор ўз-ўзидан очилиб 
кетиши ва тизмалар тушиб кетиши мумкин; 
6)
Бурғилаш тизмаси қудуқ деворларига ёпишиб қолиши, қисилиб 
қолиши ёки синиб кетиши мумкин. 
7)
Қудуқни мустаккамлашда химоя тизмаларининг ёпишиб қолиши ва 
цементлаш ишлари сифатсиз бўлиши мумкин. 
Олдини олиш ва бартараф этиш:
Тарнов ҳосил бўлишини олдини 
олишни асосий чораси – юмшоқ, ўпирилишга молик бўлган тоғ жинсларини 
бурғилаб ўтишда қудуқ стволини жуда хам вертикаль холда сақлашдир. 
Агар тарнов ҳосил бўлиб бўлган бўлса, унинг янада катталашишини 
олди олинади. Энг охирги чора чуқур тарновлар ҳосил бўлган оралиқни 
цемент эритмаси билан тўлдирилади.