O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi qarshi muhandialik iqtisodiyot instituti

4 – rasm Antropogen va tabbiy chang manbalari hajmning taqqoslanishi. 

 

Respublika  bo’yicha  atmosferaga  qattiq  zarralar  tashlamalari  antropogen 

manbalarining umumiy hajmi tabiiy manbalarga nisbatan ancha past bo’lib, 1,311 

mln.t/yilga  baholanadi.  Antropogen  tashlamalarda  qattiq  zarralar  ulushi  yuqori 

emas va sanoat manbalari uchun 16%, ko’chma manbalar uchun esa 2%ni tashkil 

qiladi (5 – rasm). 

 

---

 

 

 

-  Qattiq zarrachalar 

-  boshqalar 

 

5 – rasm Tashlanmalardagi qattiq zarrachalar ulushi: a) – sanoat manbalarda. 

b) – harakatlanuvchi manbalarda. 

 

Respublikaning 

atmosfera 

havosini 

ifloslantirishda 

harakatlanuvchi 

manbalarning  tashlamalari  asosiy  manba  bo’lib  qolmoqda.1989  yildan  boshlab, 

avtotransportdan ifloslantiruvchi moddalar tashlanishi o’rtacha 3-5%ga kamayishi 

kuzatilmoqda.2007  yilda  mazkur  tashlanmalar  1397,42  ming  t  yoki  atmosferaga 

tashlanayotgan  ifloslantiruvchi  moddalarning  umumiy  hajmining  qariyb  70%ni, 

Toshkent shahri va respublikaning boshqa yirik shaharlarida 80% va undan ortiqqa 

etadi.  Shu  bilan  birga  ko’chma  manbalar  asosiy  ulushi  avtomobil  transportiga 

to’g’ri  keladi,  uning  tashlamalari  60  foizdan  ortig’ini  tashkil  etadi  (6-rasmga 

qarang). 

 

 

 

---

 

6 – rasm Ko’chma ifloslantirish manbalardan ifloslantiruvchi moddalar 

tashlanishining taqsimlanishi.  

 

     - avtomobil transporti,         - qishloq xo’jalgi transporti,        - aviasiya 

transporti,        - temir yo’l transporti,          - boshqa ko’chma manbalar.