Тошкент давлат юридик университети ихтисослаштирилган филиали 2-курс талабалари учун

 
Умумий балл 

---

A bo‘lim 4 savol 
Tabiiy ofatlar – tabiatda ro‘y beradigan favqulodda o‘zgarishdir, ushbu 
o‘zgarish infratuzilmani o‘zgartirib, insonlar yashash sharoitini izdan chiqarishi, 
o‘limga olib kelishi, ishlab chiqarishga, qishloq xo‘jaligiga zarar yetkazishi bilan 
harakterlanadi. Tabiiy ofatlarning turlari ko‘p zilzila, yer siljishi, o‘rmon 
yong‘inlari, bo‘ronlar, toshqin va boshqalarni misol keltirsak bo‘ladi. O‘zbekiston 
Respublikasi Vazirlar mahkamasi 455-sonli qarorida O‘zbekiston hududida yuz 
berishi mumkin bo‘lgan favqulodda vaziyatlar ko‘rsatilib o‘tilgan. Favqulodda 
vaziyatlarni oldini olish va fuqarolarni muhifazasini ta’minlash maqsadida 1996 yil 
Islom Karimovning 1378-sonli qarori asosida Favqulodda Vaziyatlar Vazirligi 
tashkil etildi. O‘zbekiston sharoitiga mos tabiiy ofatlar natijasida binolar 
shikastlanishi va buzilishi mumkin. 
Zilzila ta’sirida bir qancha shikastlanish va 
deformatsiyalar hosil bo‘lish ehtimoli katta , g‘ishtli binolarning devorlarida yoriqlar 
paydo bo‘lishi, devorlar bir-biridan ajrab ketishi, ba’zi devorlarning qulab tushishi 
va binoning butunlay vayron bo‘lishi , temirbeton konstruksiyalardan tashkil topgan 
bino va inshootlarda birikma joylarning uzilishi, ustun va to‘sinlar birikkan joylari 
ishdan chiqishi, barcha konstruksiyalarda yoriqlar paydo bo‘lishi, asosiy yuk 
ko‘taruvchi konstruksiyalarning bir-biridan ajrab ketishi, buning natijasida tayanch 
ustunlarning pastga qulab tushishi, ustunlarning sinishi, binoning bir qismini qulashi 
va binoni butunlay buzilishi metall bog‘lamadan tashkil topgan bino va inshootlarda 
yopma, devor va orayopma konstruksiyalarni ajrab tushib ketishi, ustun va 
to‘sinlarlarning egilishi, yuk ko‘taruvchi konstruksiyalarning bir-biridan ajrashi, 
payvand qilingan, parchin mix bilan biriktirilgan hamda boltli birikmalarni uzilishi, 
ishdan chiqishi va buzilib ketishi, binoning bir qismi qulab tushishi yoki binoning 
butunlay buzilishi yuz berishi mumkin. Kuchli bo‘ronlar sanoatga zarar yetkazishi, 
aholi turar joylarini vayron qiladi. Xulosa o‘rnida zilzilabardosh binolar qurish 
uchun temir betonlardan foydalanish va binoning chidamliligi nazorat qilib turilishi 
maqsadga muvofiqdir. Zamonaviy qurilish inshootlari zilzilaga ancha bardoshli va 
ishonchlidir. 

---