Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Mavzu savollari: 
1.Abu Ali Ibn Sinoning hayoti haqida
2. Abu Ali ibn Sinoning ijodi to’g’risida tushincha bering 
A) Olimning falsafaga oid asarlari to’g’risida 
B) Tabiyot, minerologiya, geologiya, poeziya kabi sohalarga oid asarlari 
to’g’risida 
3. Tabobat fanining rivojlanishi to’g’risida 
4. Tibbiy risolalar haqida ma’lumot bering 
5. «Tib qonunlari» haqida ma’lumot 
bering 
 
1.2. §.
UNSURLAR, XILT, MIZOJ VA QUVVATLAR HAQIDA 
Unsur, xilt, mizoj va quvvatlar haqida ma`lumot berishdan oldin, tibning ta`rifi 
va uning taqsimlanishi to’g’risida izoh berishimiz lozim. 
Tib - bu sog’likni saqlash va biror bir sababdan tanada paydo bo`lgan 
kasallikning tuzatilishidan iborat 
Tibning taqsimlanishi: 
1.Ilmiy (nazariy) qismi 
2.Amaliy qismi 

---

28 
1.Ilmiy (nazariy) qismi o`z navbatida 3 asosiy narsalarni o`z ichiga oladi: 
1) Tabiiy manbalar (unsur, mizoj, xilt, a`zo, ruh , quvvat) 
2) Zarurriy manbalar (havo, iste`mol mahsulotlari (yeyish-ichish), uyqu-
uyg’oqlik, harakat - harakatsizlik, bo`shalish-bo`shalmaslik, nafsoniy kayfiyatlar) 
3) Kasallik, araz (kasallikning tashqi belgilari, alomatlari va sabablari) 
2.Amaliy qismi 2 asosiy narsani o`z ichiga oladi: 
1.Sog’likni saqlash (profilaktika) 
2.Davolash (yo`qotilgan sog’likni tiklash) 
Biz tabobatning ilmiy asosini o`rganishimiz uchun avvalambor ruh , unsur, 
mizoj, xilt, quvvat haqida tushunchaga ega bo`lishimiz shart. 
Ibn Sino - Galen, Gippokrat, Ar-Roziy, Farobiy asarlarini puxta o`rgangan. 
Yunon falsafasidagi yutuqlari uchun uning zamondoshlari Ibn Sinoni "Shayx-ur-
rais" (olimlar sardori) deb atashgan.
Ibn Sinoning fikricha zaruriy vujuddan jamiki mavjudot vujudga kelgan.
Moddiy dunyo (borliq) bilan birgalikda harakat, zamon, makon kabilar bu 
materiyaning xossalaridir. 
Hissiy dunyoning (his-tuyg’u ma`nosida) asosiy birligi jismdir. Sayyoralar,
yulduz, minerallar, hayvonot olami, odamlar - bularning barchasi jismdir. Har bir 
muayyan jism materiya va shakl birligidir. Borliqni to`la manzarasini yaratishda bu 
yetarli emas. Chunki jismlardan tashqari jismsiz mohiyatlar, ruhlar ham mavjuddir. 
Ruh yoki jon garchi jismsiz bo`lsa ham, jismlardan tashqarida mavjud bo`la 
olmaydi. Ruh bu hayot demakdir. Bunday jonsiz jismlar sirasiga minerallar va 4 
unsur suv, yer , havo va olov kiradi. Jonli jismlar esa harakat manbaiga ega. Ya`ni, 
mustaqil ravishda harakat qiladilar. Zero ularning tabiati hayotiy kuchdan iborat.