Marketing darslik

Marketing tizimining samaradorligi
- 1) marketing tizimining 
marketing xarajatlari belgilab qo„yilgan holda tovar va xizmatlarga talabni 
takror ishlab chiqarishni to„xtovsiz shakllantirish jarayonini ta‟minlash 
qobiliyati ko„rsatkichi; 2) marketing tizimi faoliyatining sifat ko„rsatkichi; 
3) marketing tizimi subyektlarining resurslar ayirboshlash jarayonida 
o„zaro aloqalari natijaviyligining kompleks ko„rsatkichi. 
Marketing faoliyati
- 1) tadbirkorlik sohasida bajariladigan ishlar va 
vazifalar turi; 2) talabni shakllantirish va takror ishlab chiqarish, firmaning 
foyda olishini ta‟minlash maqsadida amalga oshiriluvchi marketing 
funksiyalari (marketing tadqiqotlari, savdo, narxning hosil bo„lishi, tovarni 
yetkazib berish, marketing razvedkasi, benchmarketing va h.k.) bilan 
bog„liq faoliyat; 3) bozor iqtisodiyotida takror ishlab chiqarish zanjirining 
barcha bo„g„inlarida marketing vositalari va falsafasini qo„llash jarayonini 
qamrab oluvchi hamda tovar yoki xizmat talabni qondirish va foyda 
keltirish uchun nimani, qaerda, qancha va qanday qilib ishlab chiqarish 
lozim degan savollarga javob berishga imkon beruvchi har kandan 
faoliyat. 
Marketing faoliyatining iqtisodiy samaradorligi
- 1) marketing 
faoliyatining oraliq va yakuniy maqsadlarini amalga oshirishga javob 
beruvchi nisbatan ko„p turli (marketing jarayonining barcha bosqichlari 
bo„yicha) natija; 2) marketing faoliyatini amalga oshirish samarasining 
(natijasi) bu jarayonda sarflanuvchi barcha xarajatlarga nisbati; 3) 
marketing faoliyati bilan bog„liq xarajatlar qaytimi, natural yoki qiymat 
(narx) shaklida aks ettirilgan natija va samaraning marketing faoliyatini 
tashkil tatbiq amalga oshirish uchun zarur bo„lgan barcha (moddiy-texnik 
mehnat va hokazo) resurslarga nisbati yordamida baholanadi. 
Marketing xarajatlari
-tovar va xizmatlarni shakllantirish va takror 
ishlab chiqarish bo„yicha marketing chora-tadbirlari va marketing 
faoliyatini amalga oshirish uchun zarur bo„lgan sarf va chiqimlar 
yig„indisi. Marketing xarajatlarining asosiy tarkibiy qismlari: boshqaruv 

---

171 
xarajatlari, marketing bo„limi xodimlari maoshi, amortizaцion ajratmalar, 
marketing bo„limining normal faoliyat ko„rsatishi uchun zarur bo„lgan 
material va resurslar, tovar siyosati, narx siyosati, kommunikativ siyosat, 
savdo va distributiv siyosat uchun sarflanuvchi xarajatlar.