Metodologiyasi

vfl etnoiogiyd- i Uii .a
«v »»*•■") ----- -
Ы1ЯП bog'liq noilia О ifcaiwiaJ..
•-* •• t 
_«.«•__ f!.!!-. t. -
lariXlV ШМИ HieUfM4 
----
- - -
rilib, 
u n in g
jihatlariga aniqlik kiritila boshlandi. U nga ko'ra, ta ri­
xiy inform atika tarix fani va ta ’lim i jaray on larin i axborotlashtirish- 
ga yo'naltirilgan ilm iy fan bo'lib, u n in g tarkibiga h am m a turdagi 
tarixiy m an balarning elektron sh ak llarin i yaratish va shakllantirish 
borasidagi barcha nazariy va am aliy b ilim lar kiritildi. B unda u n in g
nazariy asosi sifatida nazariy m anbashunoslik va axborotning za­
monaviy tam oyillari, am aliy asosi sifatida esa kom pyuter texnologi- 
yalari va u bilan bog'liq jihatlari ko'rsatildi. Tarixiy in form atik an in g
fan sohasidagi qiziqishlari sifatida m axsuslashtirilgan dasturlash 
ta’m inotlari, m a’lu m o tlam in g b an k i va tarixiy b azalarin in g shakl- 
lantirilishi, tizim lashtirilgan, m atn li, tasviriy va boshqa m anbalar 
va ulardagi axborotni tasavvur qilish da axborot texnologiyalarining 
qo'llanilishi, tarixiy jaray o n larn in g kom pyuterlashtirilgan m odel- 
larini yaratish, Intern e td an foydalanish va tadqiqotlar jarayonlari- 
da uning qo 'llan ilishi, m ultim edia vositalaridan foydalanish va uni 
rivojlantirib borish, shuningdek ta ’lim da axborot texnologiyalari- 
dan foydalanish etib belgilandi (L .I.B orodkin).
Tarix falsafasi 
- falsafa fan in in g b ir b o 'lim i bo'lib, ta rix n in g
m azm un i, u n in g qon un iy atlari, inson iyat taraq q iy o tin in g asosiy 
yo'nalishlari va tarix iy bilish m asalalari bilan sh ug 'ullan ad i.
Tarix falsafasining nam o y an d ala ri («tarix falsafasi* a ta m a - 
si fanga Volter to m o n id an k iritilg an ) ta rix n i h arak atlan tiru v ch i 
kuch bu — ilohiydir (Avgustin), ta rix n i h arak atlan tiru v ch i kuch 
bu - ilohiy o n g d ir (I.G .G erd er), ta rix n i h arak atlan tiru v ch i kuch 
bu - absolyut (m utlaq) ru h d ir (G egel), ta rix n i h arak atlan tiru v ch i 
kuch bu — in so n n in g o'zg arm as tab iati va u n in g tabiiy sh a rt-sh a - 
ro itlaridir (m a’rifatparvarlar, L.Feyerbax) m azm un idagi turli fal­
safiy yondashuvlarni ilgari surganlar.
Tarix fani 
— 
1
. Bu ilm iy ijtim oiy in stitutlar, professional ta d - 
qiqotchilar, ilm iy bilish faoliyati tu rla ri, aniq (konkret) ja -
301

---

m iy atlar va u la rn in g o ‘tm ishdagi va bugungi kundagi tai 
yoti jarav o n lari shiw incdcV yordam chi in..*. Гитяг?
IKonkiwl) .miAiy va naqqom y ilm iy bilim olishga yo‘na!tiriigan, 
b u orqali ilm iy biiisnga erishilgan faoliyat va uni q o 'llash ucfcr^ 
/ я п if b e 'la d ig sii iW iiy aiiar tizim idir. 2. K ishilik jam iy atin in g si­
yosiy, ijtim oiy, iqtisodiy va m adaniy hayotida so d ir boMgan bar­
ch a voqea, hodisa, ja ray o n larn i o'rganadigan fan.