Klinik anatomiyasi, fiziologiyasi va tekshirish usullari

Ko’z yosh chiqaruvchi yo’llarining funkstional tekshirish usullari. 

       Burun va kanalcha sinamalari  tafovut qilinadi. 

1.  Burun  sinamasi.  Barcha  ko’z  yosh  chiqaruvchi  yo’llarni  funkstional 

o’tkazuvchinligini  baholasa  bo’ladi.  Bu  jarayon  quyidagicha  olib  boriladi. 

Kon’yuktiva  haltasiga  1-2  tomchi  2%  li  kollargol  yoki  1%  li  fluoresstein 

tomiziladi.  Bemorga  ko’zini  qisish  buyuriladi,  bunda  bemor  boshini  bir  oz oldinga 

egadi,  sababi  bo’yalgan  ko’z  yosh  burun  halqumga  ketib  qolishi  kerak  emas. 

Shundan  so’ng  har  2 minutda bemorga salfekaga burun qoqish buyuriladi. Agar 3-

5  minutdan  so’ng  salfetkada  sariq  rang  paydo  bo’ladigan  bo’lsa,  sinama  musbat 

deb  baholanadi,  ya’ni  ko’z  yosh  o’tkazuvchi  yo’llar  normal  ishlayotganligidan 

dalolat  bo’ladi.  Agar  salfetkadagi  rang  o’zoqroq  vaqtdan  so’ng  paydo  bo’ladigan 

bo’lsa,  ko’z  yosh  burunga  sekin  tushayotganligining  belgisi  hisoblanadi.  Agar 

salfetkada  rang  umuman  aniqlanmasa,  sinama  manfiy  hisoblanadi.  Agar  ko’z  yosh 

oqishiga  sabab  rinogen  omil  bo’ladigan  bo’lsa,  burun  shilliq  qavati  anemizastiya 

qilinadi.  Agar  burun  sinamasini  manfiy  bo’lgan  bo’lsa,  pastki  burun  chig’anog’ini 

adrenalizastiyasidan  so’ng  sinama  musbat  bo’ladigan bo’lsa,  hech ikkilanmay ko’z 

yoshni oqishiga rinogen  omil  sabab deb o’ylash kerak bo’ladi.  

---

63 

 

2.  Kanalcha  sinamasi.  Ko’z  yosh  o’tkazuvchi  yo’llarni  aktiv  o’tkazuvchanligi 

aniqlanadi.  Agar  ko’z  yosh  burun  yo’lining  o’tkazuvchi  buzilish  dakriotsistit  bilan 

birga  kechganida  ko’zga  bo’yaluvchi  eritma  tomiziladigan  bo’lsa,  u  bo’yoq 

burunga  o’ta  olmaydi,  lekin  ko’z  yosh  qopiga  kanalchalarning  so’rish  funkstiyasi 

saqlanib  qolgan  bo’lsa  bo’yoq  tushishi  mumkin.  Buning  uchun  ko’z  yosh  qopi 

proekstiyasi 

barmoq 

bilan  bosib  ko’rilsa,  ko’z  yosh  kanalchalarining 

teshikchalaridan  rangli  ko’z  yosh  chiqadi,  bu  kanalchalarning  so’rish  funkstiyasi 

saqlanganidan  dalolat  beradi.  

       Tekshirishni  bajarish  quyidagicha  olib  boriladi:  ko’z  yosh  qopini  avval 

kanalchaning  teshigidan  yiring  va  shilliqdan  yuviladi,  ko’z  yosh  qopini  bosish 

bilan  u  yerdan  suyuqlik  chiqariladi.  Ko’zga  4-5  marta  2  minut  oralatib  5%  li 

kollargol  tomiziladi,  bemorga  bir  necha  martta  ko’zni  yumish  buyuriladi.  Shundan 

so’ng  kon’yuktival  haltani  bo’yoqdan  tozalanadi.  Keyin  ko’z  yosh  qopi  soxasi 

bosiladi,  agar  kanalchalarning  teshigidan  kollagol  eritmasi  chiqadigan  bo’lsa 

sinama  musbat  deb  baholanadi.  Shundan  so’ng  bemorga  dakriotsistorinostomiya 

bilan  ko’z  yosh  o’tkazishni  tiklash  jarroxlik  amaliyotining  natijasi  samarali 

bo’lishini  aytish  mumkin  bo’ladi.