Радиотехник тизимлар назарияси асослари

3.3-§. Alfa-yemirilish
Alfa-yemirilish yadroviy kuchlar ta’sirida barcha saqlanish qonunlari- 
ning bajarilishi bilan ro ‘y beradi. Alfa zarralar xossalarini o ‘rganish zaryadi 
Z = 2, m assasoniZ = 4, bog‘lanish energiyasi 
E =
28 
MeV,
spini / = 0, 
magnit momenti 
/J
= Obo‘lganyalang‘ochgeliyatom iekanliginiko‘rsatdi.
Tabiiy radioaktiv alfa-yem irilish faqat davriy sistem aning oxiridagi 
Z > 82 vism utdan keyinjoylashgan og ‘ir elem ent izotoplaridakuzatiladi. 
S un’iy ravishda nuklonlar soni 
A
= 140 - 160 sohada yotuvchi nodir 
y er elem entlarida ham alfa aktiv izotoplar hosil qilinadi.
Alfa-yemirilganyadrozaiyadi A Z = 2 ,massasoni A 4 = 4gakam ayadi, 
davriy sistemada ikki katak oldinga siljiydi:
A
z X
^ A: _ \ Y + A
2H e .
Alfa-yemirilish energetik jihatdan mumkin boMishi uchun ushbu shart 
bajarilishi lozim:
M ( A , Z ) > M ( A - 4 , Z - 2) + M ( 4
2H e ) ,
(3.3.1)
ya’ni dastlabki ona yadroning massasi (energiyasi) hosilaviy yadro va 
alfa-zarra massalari (energiyalari) y ig‘indisidan katta bo‘lishi kerak.
Energiyalar farqiga a -y e m irilish energiyasi 
Ea
deyiladi. Yemirilish 
energiyasi bo'laklarga ( a - z a r r a va hosilaviy yadrolarga) kinetik energiya 
berishga sarf boMadi.
71
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ea = [M(A, Z ) - M ( A - 4 , Z - 2 ) - M ( 4
2He)]c2 = Ta
+ 7 \.„
(3.3.2)
bu yerda 
Ta, Thya
lar o-zarra va hosilaviy yadrolar kinetik energiyalari. 
Agar yemiriluvchi yadro nisbatan tinch holatda 
P(A, Z)
= 0 bo‘lsa, alfa 
zarra 
(PJ
va hosilaviy yadro 
(Ph)J
impulslari tengligidan a-zarra va hosilaviy 
yadrolar tepki energiyasini topish mumkin
m z ) = p a +pktl-,