Самарљанд шаќри атмосфераси, уни ифлослантирувчи манбалар ва олдини олиш чора тадбирлари

23 

 
Samarqand viloyati hududida tog’larning balandligi ko’p katta emac-doimiy 
qorlar chizig’idan pastda Urgut yaqinida u katta balandlikka ega bo’lib dengiz 
sathidan 2800 m balandlikdadir. U tog’lar Kattaqo’rg’on shahrining janubida 
tepalik sahrolar bilan qo’shilib ketadi. 
Samarqand yaqinida, janubda va janubiy sharqda Zarafshon tizma tog’ining 
tarmoqlaridan Chaqalikalon, Qora-Tepa, Ohalik va Mironqullarning eng baland 
joylari (2000-3000 m) mavjud, ayrim cho’qqilari 2000 m ga yetadi. Ushbu tog’ 
tizmasining shimoliy qismidan bir necha soylar oqib tushadi, ammo ularning suvi 
sug’orishga ketadi va ular daryoning asosiy irmog’iga yetib kelmaydi. Uning 
bunday katta irmoqlariga Omonqo’ton, Ohalik, Urgut, Mironqullar mansub 
(Alibekov, Nishonov, 1983). 
Zarafshon tizma tog’ining shimolida Samarqand viloyati hududiga 
Turkiston tog’ tizmasi kiradi, uning g’arbiy tarmog’i 30-35 km Samarqanddan 
sharqda asta-sekin tog’ oldilariga tirmashadi. Shimoldan past kichik tog’lar 
Ђo’bduntog’(1672 m) Qoratog’ (200 m) bilan chegaralangan. 
Zarafshon vodiysi Samarqand meridianida tog’ oldi xarakteriga ega bo’lib, 
janubi-g’arbdan shimoli-sharqqa tomon tekis vodiyga o’tadi (Petrov, 1982). 
Samarqand shahri Zarafshon daryosining vodiysida joylashgan bo’lib, 
daryoning o’rta oqimining chap qirg’og’idan o’rin olgan tekislik, u janubi-
sharqdan shimoli-g’arbga tomon engashib boradi va ko’plab kanallar, ariqlar – 
Darg’om, Obi –Rahmat, Chashma, Siyob va boshqalar bilan o’yilgan. Shahar 
ichida janubi-sharqda 743 m shimoli-g’arbda va shimolda 600-650 m baland joylar 
mavjud. 
Shaharning maydoni 60 kv.km.dan ortiq. Undan 80-90 gektari shahar 
istirohat bog’lari, bog’lar, hiyobonlar, 500 gektardan ortig’i bog’u-uzumzorlar, 
ko’chalar atrofida, bog’larda, hiyobonlarda 2 mln.dan ortiq daraxtlar o’sadi 
(Xaydarov, Bobonorov, Jahongirov, 1996). 
Shaharda 100dan ortiq buta daraxtlari va daraxtlar o’sadi. Manzarali 
daraxtlardan chinor, oq terak, oq akasiya, tol, sosna, archa, tutlar o’sadi. Bog’larda 

---