У з б е к а д а б и ё т и д у р д о н а л а р и у т к и р о ш и м о в



Download 302,46 Kb.
Pdf ko'rish
bet39/71
Sana23.06.2022
Hajmi302,46 Kb.
#693841
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   71
Bog'liq
Ikki karra ikki besh (qissa) [@e kutubxona]

к и л л и .) 
Ишга тоби йук,. Хар куни бир ба\она томиб 
1
оморк,асига югуради. Тугри-да, унгаям осонмас: к,арин- 
дош-уругадан бир к,оп пул к,арз кутарган одамга жамоа 
хужалигидан тегадиган маош урвок, буладими? Шунинг 
учун жамоа аъзолари томорк,асида узи ишлаб, боласини 
пахтага ^айдайди-да! Панжининг далада ишлашга ярок,- 
IIи боласи йук,. Хотини х,озирча тугишга улгурмади.
Ана энди узингиз уйлаб куринг. Мендек пуристой 
Оригаднинг бошидаки, шунча 
Fanea 
бор экан, таганам 
Раис бувалар фил экан-да!
Бугун Раис бува ишнинг кузини билишига яна бир 
марта тан бердим. Ноябрь охирлаб к,олган, далада пахта 
тугул, йилт этган кусак х;ам йук,. Устига-устак икки х,афта 
олдин к,ор ёшб хамма ёщшнг аталасини чик,ариб юборди. 
В ил оят пединститутидан келган х,ашарчи талабалардан 
икки юзтаси бизнинг бригадага х,ам тушган. Тушликда 
борсам, бекорчиликдан домино уйнаб утиришибди. Ово- 
ш оламни тутади. Хамма ёк,тарак,-турук,, шарак,-шурук,... 
'Онсам к,отиб, четлаб утиб кета к,олдим. Раис бувагаям 
\айронман-да! Биз бригада планини юз уттиз поиз дун- 
дирдик. Туманники юз йигирма, вилоятники юз етти... 
Нима кдламиз, шунча одамни бекорга бок,иб утириб?
Аввал шуни уйлаб хуноб булган эдим. Кейин тушун- 
сам, Раис бува нима к,илса, охирини уйлаб к,илар экан.
Хар куни пахта пунктида мажлис булишини эшитар 
здим-у, узим бормагандим. Бугун палакат босиб бориб 
кдлмайманми! Вой-бу, йигалиш эмас, к,ип-к,изил к,иё- 
мат-ку!
Раис бува, Шайдул кассир, мен — учовлашиб, пахта 
пункти директорининг хонасига кирдик, одам одамни 
танимайди: уй ичи тутунга тулган, бурчакдаги галанска 
печка кдзиб кетганми, нафас олиб булмайди.
— 
Сводка! — деди турдаги стол олдида утирган Рай­
ком бува фильтрли сигаретини тутатиб. (Хатто салом га 
алик х,ам олмади.) Райком бувани аввал куп курганман. 
Икки юзи анордек к,ип-к,изил одам эди. Энди кузлари
123


киртайиб, ранги калтакесакка ухшаб копти. Юзи куким- 
тирми-ей, нима бало! Хона иссшушгига к,арамай, бо- 
шидаги андатра телпагини ечишниям унутибди.
— Урток, Алимов, сводка! — деди-ю, бир ютинган 
эди, узун буйнидаги шафтоли данагидек учбурчак бак,- 
бак,аси лик,иллаб кетди.
— Пажалиста! — Раис бува мулойим илжайиб, ши- 
мининг чунтагидан аллак,андай 
k,ofo3 
чик,арди. Вазмин 
кддамлар билан юриб бориб, Райком бува утирган стол- 
га куйди. — Биру ундан етти процент!
— Ана, буларкан-ку!
Райком бува Раис бувага гапиряпти, деб уйлагандим. 
Йук,, дераза тагидаги курсида утирган новча одамга га- 
пираётган экан. Папирос тутунидан яхши пайк,амай 
к,опман.
— Мумкин экан-ку, урток, Хусниддинов! — Энди 
Райком буванинг овози тавдидли жаранглади. — Нега 
„Машъал“ жамоа хужалиги бир кунда биру ундан етти 
курсаткич беради-ю, „Правда“ беролмайди?! Сизга к,ол- 
са, „Машъал“ га к,ор ёгмаган дерсиз? Ерингиз бир, су- 
вингиз бир...
— Менда пахта йук,! — деди новча киши тунгаллаб. 
Овози улгудек йугон экан.
— Йук;? Нега йук,?!
— Планни бажардик, мажбуриятни бажардик, пах­
та к,олмади.
— Ним-ма?! — Райком бува сапчиб урнидан туриб 
кетди. Учбурчак бак,бак;аси универсал тракторнинг 
поршенидек пайдар-пай юк,ори чикдб-паст туша бош­
лади. — Нега „Машъал“да бор пахта сизда йук,?! Нега 
район планини орк,ага сурасиз? Нега байрок^ор облас- 
тимизнинг темпини пасайтирасиз?
Хусниддинов деган бало экан! Шундок, Райком бу- 
вадан куркмади-я!
— Бор пахтани топшириб булдик! — деди рулдираб. — 
Йилт этган чигит к,°лмади.
— Эшитдингиз-а, урток Викторов! Бадонасини 
эшитдингиз-а? — Райком бува бурчакдаги „галанска“ 
печка ёнбошида утирган такдрбош кишига юзланди.
124


Пахта заводининг директори Викторов TOFa узбек- 
чани бинойидек билади деб эшитгандим: рост экан.
— Ишлаш халаган адам чора тапади, халамаган ба- 
\ана! — деди дона-дона килиб.
Райком бува шу гапдан кейин ховуридан тушиш 
урнига баттар тутакдб кетди.
— Хусниддинов! — деди х^йкириб. — Сиз чойхонада 
>мас, райкомнинг кучма бюросида утирибсиз!
— Асабийлашманг, хаммаси тушунарли! — Райком 
буванинг ёнида терлаб-пишиб утирган семиз киши сур- 
найга ухшаб гийкдшгади. — Хусниддиновга раислик юки 
огирлик килиб копти. Обком бувага бу кимсанинг кдл- 
мишини хабар кдлишга мажбурман.
— Эшитдингми, Хусниддинов! — Райком бува стол­
пи муштлади: — Обком вакилининг гапи ran. Раис була- 
ман, деб^оркамиздан чамадон кутариб юрганлар сон- 
мингта! Йук;ол!
Хусниддинов индамай урнидан турди. Эшик олдига 
борганида негадир тухтади.
— Рахмат... — деди илжайиб. — Узим хам жонимдан 
гуйгандим.
Райком бува тагин хайк,ирди.
— Сезилиб турибди. Ишингни прокуратурага топ- 
ширмасам, одаммасман!
„Правда44 раиси чикиб кетиши билан хонага жим- 
лик чукди. Хеч кимдан садо чик,мади. Кдёкда келиб 
колдим узи! Асли, боя Раис бува „Юр, мажлисга бора- 
миз44 деганида Тулпоримни миниб, уйга жунаворсам 
бул аркан.
Эшик очилиб, бир кулида пахта гулли чойнак, бир 
Кулида пиёла кугарган паст буйли киши кирди. Дарров 
танидим, пахта пункта приёмчиги — Жовли ака! Хум- 
дек бошини икки елкаси ичига тортганча, катта-катта 
кукимтир кузларида мулойим ут ёниб, хона турига йул 
олган эди. Раис бува дик этиб урнидан туриб кетди. 
(Айтаман-ку, Жовли ака тумандаги энг хурматли одам 
деб!) Раис бува унинг кулидан чойнак-пиёлаларни ола- 
ётганида Райком бува хам хижолат чекиб жилмайди.
— Овора бупсиз-да, Жовли Менглиевич!..
125


— Овораси бор эканми? — Жовли ака укки кузла- 
рида яна ут ёниб жилмайди. — Ичларинг узилиб кетди - 
ку. Ош тайёр, — деди Райком бувага эмас, семиз обком 
вакилига к,араб. — Кул-кул товук, дам совиб кдлди.
— Э, шу топда ош утадими томокдан... — семиз 
киши шу кддар чукур хурсиндики, назаримда к,орниям 
пучк,айиб кдлгандек булди. — Темпни тушириб булмайди. 
Обкомга нима дейман? Бобойнинг аччиги чикдди.
Жовли ака укки кузлари сузилиб Райком бувага 
к,араб куйди.
— Менимча, „Машъал“да дали пахта мул...
Райком бува ярк, этиб, бизнинг Раис бувага юзланди.
— Уч фоиз к;ила оласизми?
Анграйиб кдлдим. Кдндай кдлиб биру ундан етти 
фоизни уч фоиз кдлади?
— Кдлмасангиз булмайди, — деди Райком бува 
хотиржамлик билан. Хатто шафтоли данагидек бак,- 
бак,аси дам ликдлламай, узун буйнининг кок, уртасида 
мукдм тухтаб кдлди. — Ярим соатдан кейин юк,орига 
сводка беришимиз керак.
Семиз киши чузиб-чузиб эснади.
— Амаллайсиз-да, энди, урток, Алимов!
— Шайдул! — Раис бува бир дайкдрган эди, ёнимда 
утирган Шайдул кассир сапчиб урнидан турди. Боши 
шифтга тегай деб кдлди. (Хайронман, мирзатеракнинг 
к,олипини шундан олганми, кассиримизнинг буйи накд 
икки метрдан ортик, келади.) Хозир дам урнидан тури- 
ши билан деч кимни курмай к,олдим. На раисни, на 
Райком бувани! Аммо Раис буванинг гапини аник,-таник, 
эшитдим.
— Югур! — деди Раис бува. — Сенам бора к,ол, тутхур!
Кейинги гапи менга аталганини тушундим. Раис бува
медри товланиб кетди шекилли, мени яна „тутхур“ деди.
Узун-к,иск,а булиб таищарига чикдик.
Шайдул кассирнинг пат-патига мингашиб кетяп- 
ман-у, деч балога тушунмайман. Жамоа хужалигининг 
уч фоизи камида уттиз тележка пахта булади. Ярим 
кечадан ошган булса, варахага тушадиган кусак дам 
к,олмаган булса, уттиз тележкани к,аёкдан оламиз?
126


— Менинг бригадамда бир килоям йук! — дедим 
\ар э^шмолга карши.
Пат-пат \айдаб кетаётган Шайдул кассир гапимни 
зшитмади чоги, елкаси оша угирилди.
— Нима?
— Менда пахта йук,! — дедим бакириб. — Йулга 
каранг!
Негадир шу топда, бир вактлар Шодивойнинг „За- 
иорожец“ ида пичан гарамига кириб кетганимиз хаёлим- 
га келди. Ер сирпанчик, билчиллаб ётибди. Устига устак 
туман. Йул четидаги чироклар кул орасидаги чувдек 
хира милтирайди. Шайдул кассирга нима? Ёшини яттта- 
ди, ошини ошади. Бир эмас, иккита хотини, учта куё- 
ви, туртта келини бор. Узим курганман, молхонасида 
иккита говмиш сигир, учта хукиз букириб ётибди. Улса 
улиб кетаверади-да! Жабр булгандан менга булади. Шай­
дул акага ухшаб иккита булмасаям, акалли битта, хотин 
олайлик-да биз х,ам!
— Секинрок! — дедим бикинига муштлаб. Кучим 
борича уриб юбордим шекилли, у оркасига жа\л билан 
угирилди.
— Обком вакили нима деганини эшитдингми? Ярим 
соатдан кейин юцорига сводка бериш керак! — деди 
шаншллаб.
Мотоцикл жони чиккудек чираниб тариллай бош- 
лади. Икки кулогим совук шамолдан музлаб кетди. 
Хайрият-ей, тухтадик! Кдрасам, жамоа хужалиги 
идорасига келибмиз.
— Пахта кайси бригадада? — дедим х;амон кулогим 
шаншллаб тургани учун бакдриб. — Ярим кечада утгиз- 
та тележкани каёкдан топамиз, Шайдул ака?!
— Бакирма-эй! — кассир рапидадек кулини пахса 
килди. Узи теракдек булсаям чаккон экан. Зипиллаганча 
идора томон йургалади.
— Мен кетаверайми? — дедим яна бурилиб.
— Учир! — Шайдул ака зиналардан кутарилар экан, 
тайинлади. — Кетиб колма, бирга борамиз.
Анча турдим. Эрталаб пайтавани юпк,арок, Ураган 
эканман, оёшмдан муз утиб кетди. Бир ёкда к,орин
127


таталаб кетяпти. Раис бувадаям одамгарчилик йук-да, 
узи! Жовли ака-ку, „ош тайёр“ деди. Бирпас сабр килса 
бизам ердик, бир чуким-бир чукимдан. Совук кунда 
крвурма кул-кул товук, дам тешиб чикмайди. Одамнинг 
к,орни оч булса, бунинг устига обдан совук котса, уйку 
босаркан. Кдни, дозир уйга борсам-у, иссиккина шур- 
вадан бир косагинани ичиб...
Бир мадал Шайдул ака папка кутариб зинадан ту­
шиб келди.
— Ма, — деди эски чарм папкани кул им га туща- 
зиб. — Эдтиёт кдл!
— Кдйси бригадага борамиз? — дедим бир кулда 
папкани ушлаганча мотоциклга мингашиб.
— Бригадада пишириб куйибдими, пахта пункти- 
га! — Шайдул кассир ушкдриб берди. — Лулкага утир! 
Папкага душёр бул!
Нима, мен иккикат хотинманми, лулкада ялпайиб 
утирадиган. Папкани чангаллаб, орка эгарга мингашиб 
олдим.
Шайдул ака жадп билан бир караб куйди-ю, мотор- 
ни тариллатди. Тагин елдек учиб кетдик. Анчагина юрдик. 
Кейин нима палакат босди, билмайман. Кррнимнинг 
очлиги таъсир килдими, уйку элитдими... Хуллас, Шай­
дул аканинг бикднидан куш куллаб чангаллаб олганим 
эсимда...
Хдйбатли дагдагадан уйгониб кетдим.
— Папка, кани, папка?
Кузимни очсам, пахта пунктининг темир дарвозаси 
олдида турибмиз. Туман орасида коровулхонанинг чиро- 
fh
хира милтираётганидан билдим.
— Папка кани? — деди Шайдул ака чийиллаб.
— Кднакд папка?
— Бояги папка, адмок'. Чарм папка!
Ростдан дам, дали мотоциклга мингашаётганимда 
кулимда папка бор эди-я!
— Хайронман, — дедим елкамни кисиб. — Хали 
кулимда эди.
— Уйим куйди! — Шайдул кассир тарсиллатиб пе- 
шанасига урди. — Хонавайрон булдим! — Тусатдан кузи
128


олайиб ёкдмга ёпишди. — Кдекда ташладинг? Ростини 
айт! Ичагингни сугуриб оламан, а\мок,!
Ие, нимага дук, кдлади менга. Нега хадеб „а\мон;“ дей­
ди! Найнов булса узига! Худо берган буй биздаям бор. 
!2кдцан олиш мана бунаца булади, деб буйнига ёпишиб 
олдим. У ёкдмни куйиб юбориб, билагимни чангаллади.
— Куй вор! — деди бушлиб нафас олиб. Буйнини 
бушатган эдим, энтикиб-энтикиб ялинди. ~ Жон ука! 
Хароб кдтма мени! Бола-чак,ам бор. Туйларингда хизмат 
кдтай, укажон!
Рахмим келди. Бечорага бир ran булса, иккита хоти- 
ни, учта куёви, туртта келини, сигирлари-ю хук и зл ар и 
додини кимга айтади.
— Ичидаги кркозлар шунчалик зарилмиди? — дедим 
хавотирланиб.
Шайдул кассир кузимга илтижо билан термилди.
— Жудаям керакли хужжат, укажон! Х ° ЗИР топма- 
сак, Раис бува ун йилни буйнимга илади. Ростини айт: 
к,аерга ташладинг?
— Билмайман, кузим илинган экан, йулда тушиб 
крлгандир-да!
— Юр, юр, жон укам! — Шайдул ака рапидадек 
кафти билан елкамга шаппатилади. — Балки каерда 
тушириб крлдирганинг эсингга тушиб кдлар.
Мотоциклга минаётганимизда маслахдт бердим.
— Идорага цайтиб бориб, бошкд нусхасини ола 
крлайлик.
— Бунака когозда нусха булмайди, — у йикламси- 
раб, бурнини тортди. Шоша-пиша мотоциклини гу- 
риллатди. — Э, Худо! — деди илтижо кдлиб. — Ишкдлиб 
топилсин... Хонавайрон буламан, сочим окдрганда тур- 
мага тушаман...
Мотоцикл юриб кетди. Аммо бу сафар астарок, 
авайлаброк, юра бошлади. Аксига олиб, туман куюк,- 
лашган, йул четидаги лампочкалар гира-шира кури- 
нарди. Шайдул ака йулни яхширок; ёритиш учун булса 
керак, мотоциклини го* у ёкда буради, гох, бу ёк,к,а.
— Узинг шарманда кддма! — дейди дам-бадам.

Download 302,46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   71




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish