91
Рупарадаги
6
o f
ичига кирдик. Салкдн майдончага
оппок,, юмалок, столлар куйилган. Одамлар туртта-турт-
тадан утириб олиб, ялтирок ликопчалардаги морож
нийни уряпти.
— Сен жой олиб тур! — дедим Шодивойга. Узим
унтача одам оркасидан очиридга турдим. Юмалок,, ойна-
ванд уйча ичвда утирган оппокдина, думбокдина хотин
(хар куни текин морожний ейди-ку, думбок булмай-
дими?) Хар лахзада „следующий“ деб турибди. Морож-
нийси хам узимизнинг пахта пункти олдида сотилади-
ган музкаймокка ухшамайди. Ранги бошкачарокми-ей!
Морожнийчи хотиннинг итттиям осон экан. Биз то-
монларда морожнийни тарозига солиб тортиб беради.
Бу хотин туртбурчак ялтирок, кутининг туткдчини бир
айлантирса, ликопчага морожнийнинг узи буралиб-
буралиб тушади-ю, гулга ухшаб к,олади. Семиз хотин
нинг кули-кулига тегмайди. Ликопчага тушган морож
ний устига бир котик, ишкалад кукуни, бир кошик,
кип-кдзил шарбат, яна бир чимдим чакдтган ёнгокми-
ей, алланима, сепади-да, туйнукдан узатади.
— Следующий!
— Икки поре! — дедим якдн бориб.
Хотин бир зумда икки ликопча тула морожнийни
туйнукдан узатди.
— Следующий!
Оббо! Узим хам кдзикман-да! Хали пулни санага-
нимда иштапил румолни шунак,анги чандилаб боглаган
эканманки, ечаман деб тирнокдарим куч и б кетди.
— Следующий! — хотин бетокдт булиб, кулидаги
кошик, билан пештахтани уриб куйди. Тугунчани тишим
билан ечишга уриниб ётганимда кимдир туртди:
— Сурилсанг-чи, хой!
Эси жойидами, пул туламай, каёкка суриламан!
Хайрият, тугунни ечдим.
Эрталаб лаби ачишиб, огзини очолмаган Шодивой
морожнийни куриши билан иштахаси шунак,анги кар-
най булиб кетдики, ликопчага турт марта к о т и к боти-
риб, лук этиб ютиб куя колди. Шу, Шодивой хам гирт
саводсиз-да! Морожний ейишни анави кдзлардан урган-
92
са булмайдими? Нариги столда иккита к;из утирибди.
Кршикнинг учига жичча морожнийни илиб олади-да,
позиккина пушти ранг тилини чикариб, ялайди. Узла-
риям чунонам кетворган, чунонам оппок;. Иккаласиям
аглас куйлак кийган. Куйлаги шунакд калтаки, думбокки-
ма болдирлари куриниб турибди.
Эсон-омон укишга кириб олай. Катгарок, домланинг
кетворган кдзи мени севиб крлади. „Кушовой акажон!“ —
деб буйнимга осилади — „Сизсиз улиб коламан“, —
дейди. „Йишама, — дейман оппоккина юзини силаб. —
Майли, сенга уйланаман...“. „Дадамга айтаман, бизга
уй олиб беради. Икки хонали“ дейди. „Йук, — дейман
оёк тираб, — кишлокка кетмасак булмайди. Келин бул-
ганингдан кейин ота-онамнинг хизматини килишинг
керак-да!“, „Майли, беш хонали“, дейди у ялиниб.
Хаёл суриб кетган эканман, бошим устида биров
I улдиради:
— Будцингми, дов бола! Жойни бушат.
Карасам, тепамда ингичка муйлов куйган йигит
икки кулида иккитадан туртта ликопча кутариб турибди.
Ёнида учта киз. Менинг биттаям „кизим“ ft^F-y, буники
учта! Э, ул очофат! Жиллакурса иккитасини бер, Шо-
дивой билан менга. Ия, Шодивой кани? Аллакачон
морожнийни еб булиб дарахт тагига бориб олибди-ку!
Вояги кизлар кани? Осмонга учиб кетдими?
— Энди даре киламиз! — деди журам медмонхона
гомон судраб.
*
*
*
Ярим кечадан ошганда Раис бува бизни эргаштириб
яна „катта домла“ журасининг уйига олиб борди. Факат
бу сафар таксига куча бошида жавоб бериб юборди.
Икки томонда олча дарахтлари саф тортган, симёгоч-
лардаги лампочкалардан ола-чалпок нур тукилиб турган
жимжит кучадан утиб, уша кадрдон дарвоза олдвда тух-
тадик. Бу сафар кунгирок икки марта жиринглаши би
лан дарвоза кия очилди. „Катта домла“ деганда тилла
кузойнак такадиган, тилла дасса тутиб юрадиган, соч-
лари окариб кетган одам хаёлимга келган
эди. ЙУк*
93
телевизорда курсатадиган гимнастикачиларникига ух
шаган спорт кийими кийиб олган киши дарвоза пешто-
к,ида ёниб турган лампочка нурида жилмайиб турарди.
Чамамда „катта домла“нинг юзидан хам нур ёгилиб
кетгандек булди.
— Э, Тошмамат ака, хуш кепсиз! — „Катта домла“
шундай деб Раис буванинг кулини кдсди. Хатто Шо
дивой иккаламиз билан хам кул олишиб куришди.
— Салом, йигитлар, салом! — деди мулойим кулим-
сираб.
Усти ёпик, дарвозахонага киришимиз билан бир
бурчакда ётган, кулоги диккайган итни куриб этим жи-
мирлашиб кетди. Узиям Тулпоримнинг ярмичалик кеп-
кдларов! Ечилиб кетсаям гажийди-да одамни! Йук,, ит
жонивор кечаси келиб-кетадиган бизга ухшаган мех-
монларга урганиб кдлганми, занжирини шик,ирлатиб,
бошини бир силкиб куйди-ю, огзини катта очиб эснади.
Хар биттаси уртачарок, к,озикдек келадиган тишлари
чирок, нурида йилтираб кетди. Обдан эснаб булгач, ён-
бошидаги гулдор тогорачада ётган яримта тортни бир-
икки искади-да, энсаси к,отиб узала тушиб олди. Ё тавба,
ак,алли номига булсаям бир марта „вов“ деб куймади-я!
— Кесинлар, Тошмамат ака, кесинлар! — „Катта
домла“ илдам кддамлар билан хаммамизни ховлига бош
лаб кирди. Ховлимас, нак, жаннатнинг узи! Айвон пеш-
токдцаги ущювдек узун, оппок, чирок, нурида ховлидаги
анвойи гуллар товланиб ётибди. Тунука томга туташиб
кетган баланд-баланд сурилардан узум бошлари мура-
лайди. Узумга кул тушганини дарров пайк,адим. Хомток-
ни чала к,илган-да. Олим булгани билан дехк,ончиликни
билмаганидан кейин шу-да.
„Катта домла“ ховли бурчагидаги олма тагига, нак,-
шинкор сури олдига бошлади:
— Лайло, к,изим, битта чой ташкил к,илинглар.
Раис бува дипломатини сури бурчагига куйиб, турга
чикди. Биз пастрок,к,а чуккаладик.
— Йигитларни опкепсиз-да, Тошмамат ака! —
„Катта домла“ Раис бувага к,араб яна кулимсиради.
Шундагина унинг жудаям ёш эмаслигини, сочига ок,
94
оралаганини, кулганда юзи беш йил бурун к,азо кдлган
момомнинг мадсисидек тиришиб кетишини пайкддим. —
Кадрлар укдсин дебсиз-да? Э, маладес! Маладес!
— Энди, домлажон, бизлар ук,иёлмадик! — Раис
бува чордана куриб жойлашиброк, утириб олди. — План
дедик, хужаликни машъал кдпамиз дедик... Жилла курса
кадрлар олим булсин-да энди.
— Зап уйлабсиз-да! — „Катта домла“ аввал сури
бурчагида ёнбошлаб турган „дипломат“га, кейин мен
га, ундан кейин Шодивойга, ана ундан кейин Раис
бувага кдради. — Маладес, — деди-ю, овози негадир
^азинрок, чикди. Чамаси, бу „кадр“ларнинг кай с и бирй-
га ёрдам беришим керак, демок^и булди.
Шу пайт оркд томонда шип-шип кддам товуши
эшитилди. Мундай кдрасам, юзи сутдек тиник,, коп-
к;ора сочлари елкасига ёйилган кдз кумуш патнисча ку
тариб келяпти. Ичимдан узундан-узок, хурсишщ тоттгиб
келди. Вой-бу! Шунакдям чиройли кдз буларкан-да,
жахрнда! Узиям чунонам нозикки, сув ичса томогидан,
сабзи еса бикднидан куринади-я! Бояги морожнийхур
кизлар бунинг олдида нима бупти! Мана-да, дадажо-
нимнинг булажак келини! Ук,ишга кириб олай, Лайло-
хоннинг бошини шунакднги айлантириб ташлайманки!
Аввал узумларини хомток кдпаман, гулларини
cyFopa-
ман. Кейин секин-секин... Кдрабсизки, буйнимга осилиб
йиглайди. „Жон, Кушожон ака...“_Дадамга — бу ёкда
жунаётганимда хайрлашмаган, „Углинг бир дафтада
турвасини кутариб кдйтиб келади“, деган дадамга кур-
сатиб куямиз. „Дадавой, мана, келинингиз билан тани-
шиб куйинг!“ деймиз. „Унча-мунча одам эмас, нак, энг
катта домланинг узлари билан куда булдингиз, энди
хо Vi асам, хдмма кдриндош-уругларни Тошканни энг
зур институтларига жойлайвераман“, деймиз!
Шунакд-ку, келин булмиш сал озгинрокми? Зиёни
йук,. Кейин семириб кетади. Кийинишиям... А? „Катта
домла“нинг узига ухшаб „спортивний“ кийим кийиб
опти. Майли, эсли кдзга ухшайди. Тушунтирамиз. „Лай-
лохон, кдшлок, жойда бунакд кийиниб юриш уят булади.
Энам хафа булади. Сигир согиш бор, томорца бор...“
95
Лайлохон зиналардан лип этиб сурига чикди-да,
салом берди. (Овози мунча ширин! Боя „блюм-блюм“
кдлган кунгирокдинг узи-я!)
— Ва алайкум ассалом! Бахтли булинг, кдзим... —
Раис бува илжайиб алик олди. Оббо, узининг Шоди-
войига мулжаллаб куйди шекилли! Курамиз, ким олгир-
рок, экан. Менми, Шодивойими?
Лайлохон зинадан лип этиб тушди-ю, чопкдллаб уй
томонга кетди. Крматни к,аранг!
— Кдни, осинлар... — „Катта домла“ нон ушатди.
Чой куйди. Канд-курс, бодом, асал солинган биллур
идиш тула патнисчага имо кдлди. — Мар\амат.
Асални бошимга ураманми? Икки кузим Лайлохон
кириб кетган уйда. Карасам, Шодивой хам уша томонга
к,араб кузини лук, кдлиб утирибди. Вой, кунглингнинг
кучасидан ургилдим! Бик,инингга сопк,олайми?
— Лайлохон кдзим нечанчи синфга кучди? — деди
Раис бува чой хуплаб.
„Катта домла“ кулди.
— Бу йил туртинчи курсга боради. Узимизда ук,и-
япти. Павишений стипендия олади.
Нима? Ширингина хаёлларим бир зумда алгов-дал-
Do'stlaringiz bilan baham: |