Лаборатория маш\улоти №1

Лаборатория машғулоти №6 
Мавзу: Тюрк усули бўйича рефлекс вақтини аниқлаш 
 ва бу вақтнинг таъсир кучига боғлиқлигини 
 текшириш. 
Ишнинг мақсади
: Рефлекс юзага келиши учун маълум вақт ўтиши 
кераклигига ва шу вақтнинг таъсир кучига боғлиқлигига ишонч ҳосил қилиш. 
Идентив ўқув мақсади: 
1. Рефлекс вақти ва бу вақтнинг қандай омилларга боғлиқлиги тўғрисида 
тушунча ҳосил қилади. 
2. Рефлекс вақтининг қисқариш механизмини лаборатория шароитида 
аниқлай олади. 
Керакли жиҳозлар ва материаллар
: бақа, илгакли штатив, кесиш учун 
асбоблар, секундомер, сульфат кислотанинг 0,1; 0,25; 0,5 ва 1,0% ли эритмаси
солинган шиша банка ёки стакан. 
Назарий тушунча
: Рефлекс вақти - рецептор таъсирланишидан бошлаб то 
эфферент жавоб юзага келгунча ўтган вақт бўлиб, у қатор омилларга: марказий 
нерв системасининг функционал ҳолатига, таъсир кучига ва ишчи органнинг 
ҳолатига боғлиқ бўлади. Масалан, нерв маркази ёки ишчи орган чарчаганда 
рефлекс вақти узаяди, таъсир кучи ортганда эса рефлекс вақти қисқаради. 
Рефлекс 
вақти 
қуйидаги 
компонентлардан 
- 
рецепторлар 
ва 
эффекторларнинг яширин (латент) даврлари (1), қўзғалишнинг марказга 
интилувчи ва марказдан қолувчи нерв толаларидан ўтиш вақти (2) ҳамда 
қўзғалишнинг нерв марказидан ўтиш вақти (3) йиғиндисидан иборат.
Рефлекс вақтини Тюрк усули бўйича аниқлаш ва унинг таъсир кучига 
боғлиқлигини орқа мияси шикастланмаган бақада кузатиш мумкин.
Ишнинг бажарилиши 
 а) Тюрк усули буйича рефлекс вақтини аниқлаш
. Бақанинг бош мияси 
кесиб ташланади ва пастки жағидан штатив илгагига осилади. Бир оз вақт (5-6 
минут) ўтгандан кейин бир қўлда секундомер, иккинчи қўлда сулфат 
кислотанинг 0,5% ли эритмаси солинган стаканни ушлаб бақанинг кейинги 
оёқларидан бири эритмага туширилади. Шу вақтдан бошлаб то бақа оёғини 
тортиб олгунча ўтган вақт секундомер билан ўлчанади, сўнгра бақа оёғини сувли 
банкага тушириб чайилади.