Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali fitopatologiya fanidan

 
kerak). 
QORA RAK - 
Sphaeropsis malorum .
QORA RAK kasaligini qo‘zg‘atuvchi 
Sphaeropsis malorum
zamburug’‘i
. Olmaning bu 
kasalligi xavfli kasalliklar qatoriga
 
kiradi
. 
Zamburug’‘ daraxtning hamma
 
er ustki a’zolarini - barg, 
gul, meva, novda
 
va poyasini kasallantiradi. O‘zbekiston sharoitida qora
 
rak
 
faqat
 
daraxt poyasida 
va asosiy yon shoxlarida uchraydi holos. Kasallangan gullar so‘lib qoladi, gultojibarglari qo‘ng‘ir 
tusga kirib, burishib qoladi. Gulning otaligi va onaligi qorayadi. Barglarda dog’‘lar dastlab
 
mayda, 
keyinchalik 5 mm
 
gacha kattalikda bo‘lib bir-biri bilan
 
qo‘shilib ketadi. +izg‘ish qo‘ng‘ir dog’‘lar 
paydo bo‘ladi. +izg‘ish
 
qo‘ng‘ir dog’‘ o‘rtasida kul rang zonaning
 
hosil bo‘lishi
 
qora rak uchun 
barglardagi o‘ziga xos belgi hisoblanadi. 
Kasallangan mevada oldin qo‘ng‘ir dog’‘ hosil bo‘ladi, vaqt o‘tishi bilan bu dog’‘ kengayib, 
qorayib qoladi. Meva
 
yo’zasi mayda qora nuqtalar-piknidalar bilan
 
qoplanadi. Kasallikning keyingi 
bosqichida zararlangan mevalar
 
qorayib, burishadi va chiriy boshlaydi. 
Poya
 
va shoxlarda ham konsentrik zonali dog’‘lar, zona chegarasidan yoriqlar paydo bo‘ladi. 
Kasallangan
 
po‘st yo’zasida yoriqlar
 
orasida bo‘rtiqchalarga o‘xshash
 
piknidalar ko‘rinib turadi. 
YOrilgan poya po‘st yoriqlari ko‘chib tushadi,
 
O’ning ostida
 
qoraygan yog‘och ochilib qoladi. 
Zamburug’‘ piknidalar holida