www.ziyouz.com
kutubxonasi
133
yo‘q.
— Menga qara, Gulimxon,— bamaylixotir dedi Bozorboy mastona ko‘zlarini miltiqdan uzib
bekaga tikilarkan. Bu Gulimxon degani chekkaroq yerda qo‘limga tushsa bormi... Hayolining bir
chetidan o‘tdi uning. U xotinlarga duch kelgan joyda, daladami, yo‘ldami shartta changal solishga
o‘rganib qolgan, niyatiga yetgach, bundan zarracha achinib o‘tirmas, mana, hozir Gulimxonni o‘z
xotini Ko‘k Tursun bilan qiyoslab ko‘rarkan, Gulimxon emas, shu jonga tekkan, sovuq oshday bo‘lib
qolgan xotin o‘z chekiga tushganligidan fig‘oni oshdi. Mabodo shu tobda xotini ko‘ziga tushsa, unga
tarsillatib shapaloq tortib yuborishdan ham toymasdi bu badbaxt. Bozorboy o‘zini bazo‘r qo‘lga olib
dedi:— Yaxshi yashar ekansizlar. Sen yaxshi bekasan. Men nima demoqchi edim? Bilasanmi,
Gulimxon, bo‘rilar yana ketimdan tushadimi deb, qo‘rqayapman. Men shu miltiqni ola ketsam
bo‘larmikin, ertaga birovdan jo‘natib yuborardim...
— Xudo haqi, joyiga ilib qo‘ying,— qat’iy dedi Gulimxon.— Bo‘ston miltig‘iga hech kimning
qo‘lini tekkizmaydi. Miltig‘ini birov ushlasa, yomon ko‘radi.
— Nima, bitta miltiqqa kuching yetmaydimi?— tumtayib irshaydi Bozorboy. U qulay payt topsa,
bu juvonni qandoq quchoqlashini yarq etib ko‘z o‘ngiga keltirdi.
— E, nima deyapsiz? Bo‘ston kelib, miltiq joyida yo‘qligini ko‘rsa, nima, bu menga... O’qlari
qaerdaligini ham bilmayman. Bo‘ston ularni yashirib qo‘yadi. Birovga bir donasini bermaydi.
Bozorboy ichida Bo‘stonni bo‘ralab so‘kdi. O’zidan ham xafa bo‘lib ketdi: Bo‘stonning bunchalar
qurumsoqligini u bilmasmidi, mana, xotini ham eridan bir tuk qolishmas ekan; sal bo‘lmasa, u juvonga
miltig‘ing boshingdan qolsin, deb yuboray dedi. Lekin shu payt Risqul jonga oro kirdi, uni noqulay
ahvoldan qutqardi.
— Bekor tashvish chekyapsiz, Bozake. Marat bilan sizni otliq kuzatib qo‘yamiz, xohlasangiz
uyingizgacha boramiz,— deb ishontirdi u kula-kula.— Vaqtimiz esa bor, tun o‘zimizniki. Bu miltiqqa
esa siz, yaxshisi, tegmang. Joyiga osib qo‘ying. Bilmaysizmi, uni o‘z oti bilan Bo‘ston deb qo‘yibdilar.
Juda tartibli odam!
Ular endi chiqmoqchi bo‘lib turganlarida Risqul yana birpas ushlanib qoldi. U Bo‘stonning
o‘g‘ilchasini aldab yupatishga tushdi. Bolakay amaki bo‘richalarni xurjunga solganini ko‘rib, arillab
yig‘lab berdi. Qayoqqa olib ketyapti deb. Kichkintoy o‘zini yerga urar, onasining bag‘ridan yulqinib
chiqmoqchi bo‘lar, bo‘richalarni qaytarib berishni talab qilardi...
Qo‘radan chiqqanlaridan keyin o‘qishni chala tashlab ketgan Marat hamrohlarini zeriktirib
qo‘ymaslik uchun o‘ziga qiziq bo‘lib ko‘ringan bir hangomani boshlab yubordi.
— Yaqinda rayonimizda bir antiqa voqea ro‘y berdi. Kulaverib ichaklaring uzilib ketadi!
Eshitmovdingizmi, Bozake?
— Eshitganim yo‘q,— dedi Bozorboy.
— E, toza g‘ovg‘a bo‘lib ketdi. Chin so‘zim!
— Qani, qani, eshitaylik studentdan,— dedi uning qitiq patiga tegib Risqul otini yo‘rttirib
borarkan.
— Oblastimizning rahbarlaridan biri rayon gazetamizning redaktoriga qo‘ng‘iroq qilibdi. Nima
uchun sizlarning «Sotsializm tongi» gazetangizda kapitalistik Amerikani targ‘ib etishyapti?—
Redaktor bilan bir payt birga o‘qiganman, juda ham qo‘rqoq va laganbardor odam, rahbarning
so‘zlaridan tili kalimaga kelmay qolibdi. «B-biz A-Amerikani yo-yozga-animiz yo‘-o‘q! K-kechiri-ing,
q-qana-aqa ta-arg‘i-bot?» Rahbar aytarmish: «Hali yozmaganlaring shumi? Manovi nima, oq qog‘ozga
qop-qora qilib yozgansizlar?— «Bo‘stonga ergashaylik?»
—«E, bu ilg‘or cho‘ponimiz Bo‘ston O’rkunchiev haqida yozilgan».— «Men ham bilaman u haqda
yozilganini. Ammo ko‘plar faqat sarlavhaning o‘zini o‘qishadi». Ha-ha-ha! Ana, ko‘rdingizmi?
Zo‘rmi? «Xo‘p, unda nima qilaylik?»— deb so‘rabdi redaktor. Rahbar aytarmish: «Ilg‘orga tayinlang,
nomini o‘zgartirsin».
— To‘xta!— dedi Bozorboy,— nima Amerikada ham Bo‘ston bormi?
Chingiz Aytmatov. Qiyomat (roman)
Do'stlaringiz bilan baham: |