|
2- modul:
BADIIY GIMNASTIKANING RIVOJLANISH TARIXI
REJA:
1. Kirish.
2. Badiiy gimnastika tarixi
3. Badiiy gimnastika elementlarini paydo bo`lish tarixi
4. Badiiy gimnastika dasturi va musobaqa qoidalarini uzluksiz takomillashuvi
5. Xalqaro maydondalarda O`zbekiston badiiy gimnastikachi qizlarimizning o`rni
6. O`zbekistonda badiiy gimnastikaning rivojlanishi.
Tayanch iboralar:
Dramatik, emosional tus, ritm, intellektual,
federatsiya, predmet,
forum.
KIRISH
Mustaqil davlatimizning ertangi kuni, uni gullab-yashnashi va rivojlanishi ko‘p jihatdan
o‘sib kelayotgan yosh avlodning sog‘lom bo‘lishiga bog‘liq. Bu esa o‘z navbatida,Vatanimiz
kelajagi-farzandlarimizning jismoniy, aqliy va ma‘naviy kamol topishi uchun qulay sharoitlar
yaratishni taqazo etadi.
Respublikamiz Prezidenti I.A.Karimov ―Barkamol avlod O‘zbekiston taraqqiyotining
poydevori‖ nutqida ta‘kidlaganlaridek, ‖Barchangiz yaxshi bilasizki, kelajak avlod haqida
qayg‘urish,
sog‘lom,
barkamol
naslni
tarbiyalab
etishtirishga
intilish-bizning
milliy
xususiyatimizdir‖
1
.
1992-yilda ―Jismoniy tarbiya va sport‖ to‘g‘risidagi 27 moddadan iborat O‘zbekiston
Respublikasi
qonunlari
xalqimizni
sog‘lomlashtirishda
davlatimizning
yana
bir
karra
g‘amxo‘rligidan dalolat beradi.
Respublika Prezidenti I.A.Karimovning farmonlari, buyruqlarida mamlakatimiz aholisini
sog‘lomlashtirishga qaratilgan bo‘lib,jismoniy tarbiyaga katta e‘tibor berilgan.
1999-yil
27-may 271-sonli ―O‘zbekistonda jismoniy tarbiya va sportni yanada
rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida‖, 2002-yil 24-oktyabr ―O‘zbekiston bolalar sportini
rivojlantirish jamg‘armasini tuzish to‘g‘risida‖gi Qarorlari mamlakatda mamlakat aholisining
salomatlagini yaxshilash, ayniqsa, talaba-yoshlar jismoniy taraqqiyotini tarbiyalab etishtirishda
eng muhim omillardan biri sifatida xizmat qilmoqda
2
.
O‘zbekiston eng qadim zamonlardan buyon inson yashab kelayotgan joylardan,eng eski
madaniyat o‘choqlaridan biridir.
O‘zbekiston hududidagi turli joylarda (Surxondaryo, Samarqand, Toshkent, Xorazm
viloyatlarida) topilgan quyi paleolit davriga mansub tosh qurollar, o‘sha zamon kishilarining
manzilgohlari,
dehqonchilik
madaniyati,
irrigatsiya
qurilishi,
chorvachilik
izlari,
eramizdan
oldingi ikkinchi ming yillikning oxirlari va birinchi ming yillikning boshlariga mansub bronzadan
ishlangan buyumlar, qurollar va hokazolar ana shundan daololat beradi.
O‘zbeklarning qadimgi ajdodlari o‘z yuksak ajdodlari o‘z yuksak madaniyatini vujudga
keltirguncha og‘ir yo‘lni bosib o‘tishda zo‘r jasorat ko‘rsatganlar, tabiat bilan kurashga bardosh
bera olganlar. Bu esa xalqdan jismoniy baquvvat bo‘lishni talab qilar edi. O‘zbekiston zaminida
ilgari yashagan xalqlar hayotiga tasodifan kirib qolgan emas, ularning ko‘p asrlik tarixi bor.
IX-XI asrlarda (Somoniylar hukmronlik qilgan darvda) O‘rta Osiyo xalqlari hayotida fan,
madaniyat va san‘at ancha ravnaq topgan bu davrda o‘zbek xalqi dunyoga bir qator atoqli olimlar
etkazib beradi. Bu haqida M.Musaevning ―O‘zbekiston SSR‖ kitobida R.Ismoilov,
Yu.Sholomskiyning ―O‘zbekiston fizkultura tarixi‖k itoblarida qator ma‘lumotlar berilgan.
1
I.А.Kаrimоv.Univеrsiаdа 2002-yil spоrt musоbаqаlаrigа yubоrgаn tаbrigi.Mа‘rifаt gаzеtаsi, 2002-yil 22-
mаy.
2
O‘zbеkistоn Rеspublikаsi bоlаlаr spоrtini rivоjlаntirish jаmg‘аrmаsini tаshkil etish to‘g‘risidа O‘zbеkistоn
Rеspublikаsi Prеzidеntining 2002-yil 24-yil RG‘ 315-fаrmоni
21
Temuriylar hukmronligi davrida (1370-1570) o‘zbek feodal davlati hayotida harbiy san‘at
hamda jismoniy mashqlarning xilma-xil turlari yanada rivoj topdi. Buni isbotlovchi dalillar
I.R.Ismoilov, Yu.Sholomskiyning ―O‘zbekiston fizkultura tarixi‖asarlarida keng yoritib berilgan.
Ulug‘ o‘zbek shoiri, mutafakkiri A.Navoiyning ―Hamsa‖sida ham xuddi shunga o‘xshash
jismoniy mashqlar ahamiyatini ko‘rsatib berilgan.
Har bir davlat, jamiyat jismoniy madaniyatniig umumiy tarixi bo‘yicha, aynan o‘ziga xos
bo‘lgan an‘analarga egadir. Gimnastika bo‘lg‘usi sport turi sifatida o‘zgarib turgan turli tuzimlar
sharoitidagi jismoniy tarbiyaning an‘anaviy va noan‘anaviy vositalari majmuiga aylangan edi.
O‘rta Osiyo hududida, jumladan O‘zbekistonda davolash, sog‘lomlashtirish, amaliy
jismoniy madaniyatning elementlari va yo‘nalishlari ilmiy asoslanlangan tarixiy ildizlariga egadir
(Alpomish, Ibn Sino, Amir Temur va boshqalar).
Mazkur ma‘lumotlar, qo‘llaniladigan vositalar, O‘zbekiston aholisi alohida guruhlarda
jismoniy qobiliyatlarining namoyon bo‘lishi va rivojlanishi haqida keng tasavvur beradi.
Ushbu sport turida jismoniy madaniyat bilan shug‘ullanuvchilarning katta guruhi
murukkab mashqlar va qobiliyatlarni yuksak texnik darajada bajarishni qisqa vaqt ichida o‘rgana
olar edilar.
Joylarda bolalar uchun sport maktablarining tashkil etilishi, gimnastikachilarning turli
musobaqalardagi chiqishi, birinchi sport ustalarining eng yaxshi yutuqlari, Olimpiya o‘yinlarida
ishtirok etish, mustaqil O‘zbekiston Respublikasida sportchilarning yangi mavqei, yuksak
natijalarga erishgan gimnastikachilar mahorati, bularning barchasi shu ajoyib sport turi tarixini
tashkil etadi. Jahonning taniqli sportchilari orasida O‘zbekiston gimnastikachilari qanday o‘ringa
ega bo‘lishgan? Ular Respublika nufuzini ko‘tarishga qanday hissa qo‘shmoqda?
Mustaqillikka erishgach, respublika rahbariyati gimnastikachilarni jahonda davlatimiz
nufuzini ko‘tarishga hamda ularning qo‘shayotgan hissalarini yuqori baholamoqda. Shuning
uchun ham bizning gimnastikachilar haqidagi ma‘lumotlar yurtimizda sodir bo‘layotgan rasional
o‘zgarishlarni yaqqol ko‘rsatib berdi. Fanning tarixiy qimmatini shu fan rivojlanish tarixi, o‘tmish
xotiralari, xalq an‘analariga hurmat, ma‘naviy boylik, o‘quv mashg‘uloti uchun nazariya, talaba
va tinglovchilarni o‘qitish uchun uslubiyat tashkil etadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
