Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Ўзбекистои Ресиубликаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги

Касал 
келтириб 
чиқарувчи 
микроорганизмлар 
деганда 
одам
организмида патологик жараёнларни - нохушликларни пайдо қиладиган
турли хил жуда майда жониворлар, бактериялар, вируслар, замбруғлар
тушунилади. Улар қулай бўлган шароитларда организмнинг турли
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

жойларида ўзига хос ҳасталикларни келтириб чикаради ва бошқаларга ҳам
юқади.
Батериялар - табиатда, сув, одам ва ҳайвон организмида кенг
тарқалган, биологик хусусиятлари ҳар хил бўлган бир ҳужайрали, ядросиз
микроорганизмлардир.
Абу Али ибн Сино 
айрим касалликларни, 
айникса юқумли
касалликларни қандайдир кўзга кўринмас, майда жониворлар тарқатади,
деган фикрларни айтган. Адабиётларда кўрсатилишича XVII асрда
Голланд олими А.Левенгук микроскопни ихтиро қилиб, жуда майда
микроорганизмларни - бактерияларни топган. XIX аср ўрталарига келиб
бактерияларнинг биосферадаги роли, биологик хусусиятлари фарангистон
олими Л.Пастер, олмон олими Р.Кох ва инглиз олими Ж.Листерлар
томонларидан чуқур ўрганила бошланди.
Бактериялар қулай шароитда, айниқса 36,5-37%да, ҳар 15-30 дақиқада
одций бўлиниш йўли билан тез кўпаяди. Уларнинг шакллари турли хилда.
Юқори хароратга чидамсиз. 60-100°Сда. споралари 120°Сда ўлади.
Шунингдек қуёш нури ва дезинфектантлар таъсирида ҳам нобуд бўлади.
Уларнинг кислородли ёки кислородсиз муҳитларда яшайдиган турлари
мавжуд. Айримлари эса совуққа чидамли, масалан, баъзилари - 190°Сда,
спорлари эса - 253°Сда ҳам тирик сақланади, қуритилганда ҳам. Ташқи
муҳитда дифтерия таёқчаси 30 кеча-кундуз, дизентерия таёқчаси - 7 кун,