Musiqa nazariyasi

 
Ariyetta
— kichik ariY. Ariyettalar uch qismli, ikki qismli va bir qismli 
shakllarda yoziladi.
Qahramonlarni xarakterlaydigan boshqa opera janrlari: kavatina, romans, 
ballada, serenada, kansona turlicha mazmun va vazifaga ega bо‘lishi mumkin.
Ballada 
– bayon qilishning darak xarakteri bilan bog‘liq bо‘lib, unga 
kupletlilik xos.
Kavatina, romans, serenada mazmuni, odatda, qahramonning lirik 
kechinmalari bо‘lib, ular kо‘pincha uch qismlidir.
 
Ansamblllar
. Operada ishtirokchilar soniga kо‘ra duet, trio, kvartet deb 
nomlanadigan solistlar ansambli uchun pyesalar muhim ahamiyatga ega. 
«
Rozilik
» va «
kelishmovchilik
» 
duetlari
farqlanadi. 
 
 
«
Rozilik duetida
»
ikkala qahramon biror hodisaga bir xilda reaksiya qiladi, 
bu ularning xarakteriga kо‘ra о‘xshash kuy – fikrlarida о‘z ifodasini topadi.
«Kelishmovchilik duetida» qahramonlar aynan bir hodisaga turlicha 
munosabat bildiradi. Bu ularning vokal yо‘llari turlicha bо‘lgan kuy qiyofasida о‘z 
ifodasini topadi. Bunday duetda rivojlanish mustaqil kontrast kuylarning 
navbatma-navbat almashinuvi va bir-biriga о‘tishuviga asoslanadi.
 
Nisbatan murakkab
ansambllar
(trio, kvartet, kvintet) hamma 
qatnashchilar uchun umumiy bо‘lgan mavzu materialiga yoki har biri 
qahramonlardan birini tavsiflashga qaratilgan kontrastli qarama-qarshi qо‘yilgan
kuylarni rivojlantirilishiga asoslanishi mumkin.

---

113 
Operada xor 
hamma vaqt ommaviy sahnalar bilan bog‘liq (istisno – 
Glinkaning «Ruslan va Lyudmila» operasidan «О‘lik bosh» xori).
Ba’zida xor mazkur hodisaga bir xildagi munosabat bilan birlashgan kishilar 
guruhiga xarakteristika beradi . Bu xalq ommasi, shaharliklar tо‘dasi, harbiylar 
guruhi va sh.k. bо‘lishi mumkin.
Xor nomerlarining musiqiy mavzular materiali kо‘pincha maishiy janrlar 
bilan bog‘liq.
Qо‘shiq – ommaviy musiqaning eng kо‘p tarqalgan shakli kо‘rinishidagi 
xorlar ,ayniqsa, keng tarqalgan.