Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

Talabalar umummadaniy dunyoqaraShini ShakllantiriSh modeli
Шахс
Маданият
Моддий
маданият
Маънавий
маданият
Маданият
ва
жамият
Маданият
ва
цивилизация
Маданият
ва
шахс
Маданиятнинг таркибий
қисмлари
Экологик
маданият
Сиёсий
маданият
Иқтисодий
маданият
Ҳуқуқий
маданият
Ахлоқий
маданият
Эстетик
маданият

---

131
YUqoridagi model asosida o‘quvchilarda umummadaniy dunyoqaraShni ShakllantiriShda
uning tarkibiy qismlari bo‘yicha talabalarga beriladigan bilimlar haqida fikr yuritamiz, chunki
bilimlarni, «murakkab ijtimoiy tuzilma sifatida madaniyat ilmiy bilimlarni, dunyoqaraShni, ahloqiy
va estetik qadriyatlarni,xulq va huquqiy me’yorlarni, tarixan tarkib topgan urf-odatlar, an’analar,
ramziy holatlarni o‘z ichiga oladi. SHu asosda madaniyat moddiy va madaniy boyliklarni
ko‘paytiradi va tarbiya jarayonida muhim ma’naviy rol o‘ynaydi».
Umummadaniy
dunyoqaraSh
falsafiy
dunyoqaraShning
tarkibiy
qismi
bo‘lgan
umummadaniy dunyoqaraSh ham quyidagi
tamoyillar
asosida Shakllanadi:
1. DunyoqaraShning ilmiyligi tamoyili. Madaniyatning ta’lim, matbuot, kitobot, radio va
televidenie, madaniy-ma’rifiy muassasalar, jamiyatlar, kutubxonalar, kino, teatr, muzeylar,
ko‘rgazmalar vositasida va fanlarni o‘qitiSh jarayonida umummadaniy ilmiy dunyoqaraSh
Shakllanadi.
2. Umummadaniy dunyoqaraShning izchilligi tamoyili. Bunda mantiqiy izchillik buzilsa,
umummadaniy dunyoqaraSh ilmiy, aniq, izchil rivojlana olmaydi.
3.Umummadaniy dunyoqaraShning tarixiylik tamoyili. Jamiyat tarixida umummadaniy
merosning rivojlaniShi nazarda tutiladi.
4. Madaniy dunyoqaraShning maqsadga muvofiqlik tamoyili. Uning inson manfaatlari, orzu-
umidlariga mos keliShi.
5. Madaniy dunyoqaraShning universalligi tamoyili. Bunda har qanday dunyoqaraSh
Shaklining o‘ziga xosligi nazarda tutiladi.
6. Umummadaniy dunyoqaraShda nazariya bilan amaliyotning o‘zaro aloqasi.
7. Didaktik tamoyillarni ta’limning onglilik tamoyillariga qo‘llaSh Shart-Sharoitlari:
- o‘quvchilarning tafakkur faoliyatini, mantiqiy fikrlaShini me’yorida rivojlantiriSh, obrazli
fikrlaShga, ularning Shaxsiy tajribasiga tayaniSh; oldin o‘zlaShtirgan bilimlar bilan yangilarining
o‘zaro aloqasi; metod va usullarning xilma-xilligi, ularning ma’lum yirik mavzu chegarasida
birlaShiShi;
- didaktik maqsadda maShg‘ulotlar tizimini iShlab chiqiSh va boShqalar.
Lekin bularning barchasi qator