Microsoft Word kuk turklari asiri ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
11
bir kambag‘al va bechora xalqqa xon bo‘ldim. Kichik ukam Kul-tegin bilan suhbat qurib 
shunday xulosaga keldikki, ajdodlarimizning nomi va shavkatini saqlab qolish 
maqsadida, men turkiy xalqlarning saodati deya tunlar mijja qoqmadim, kunlar huzurga 
berilganim yo‘q. Kichik ukam Kul-tegin bilan o‘la-o‘lguncha mehnat qildik... 
Men butun dunyoni o‘zimga bo‘ysundirdim va barcha xalqlar menga bosh egdi... 
O, turkiy xalqlar, eshityapsizmi? Aytmoqchi bo‘lganimning barini ushbu abadiy toshga 
o‘yib yozdirdim... Bilga-xon... 
12
Kecha birinchi marta qaerda ekanimizni o‘z ko‘zim bilan ko‘rdim. Hatto asirlikda ham 
kishiga hordiq kunini yodga soladigan kunlar bo‘lar ekan. Quyosh yanada yorqin va iliq 
nur sochyapti, kun ancha sokin va yoqimli. Atrofdagi odamlar ham bir qadar 
xushkayfiyat. Garchi buni meteorologik boshpanadan ko‘rish imkoni yo‘q esa-da, lekin 
his qilish mumkin. Ikki soatcha keyin meni yana o‘sha bir xil his qopladi - 
qo‘riqchilarimiz shaxmat o‘ynashar, Li va men kitob o‘qib o‘tirardik, lekin birdan samoda 
harbiy samolyotlarning ovozi eshitildi va shu bilan yakshanba kunimiz o‘z nihoyasiga 
yetdi. Qo‘riqchilar darhol bizni ushlab, boshimizga qop kiygizishdi-da, bombadan 
saqlanadigan boshpanaga sudrab ketishdi. Bu orada men yaqinlashib kelayotgan 
hushtak ovozi va judayam yaqinimizda bomba portlaganini eshitdim. Hammasi bir 
lahzada sodir bo‘ldi: otishma, portlash, toshlarning har tomonga sochilishi - do‘zaxni 
eslatuvchi manzara, hozir men uni birma-bir tahlil qilyapman: men Lining baqirganini 
eshitaman, toshlarning qulashi, qoyalarga otilgan tanam, hushtak ovozi, erib 
borayotgandayman... Lekin o‘zim haqimda o‘ylashga fursat yetmaydi, magar shuni aniq 
bilamanki, miyamga kelgan fikr shu edi: Li o‘ldi! Yo‘q, u tirik edi, uni sudrab borayotgan 
jangari tosh bosib o‘lgandi. Shunday qilib, biz hali boshpanaga yetib ulgurmagandik, 
sekin siljib borarkanmiz, kimdir Lini turtar, bo‘ralab so‘kar va la'natlarkan, boshqa bir 
ikkitasi meni tepa boshladi, men g‘ujanak bo‘lib oldim, badanimning zirqirab og‘rishi hali 
tirik ekanimdan darak berardi. 
Keyinroq bizni boshpanamizga olib kelishdi va boshimizdagi qoplarimiz bilan shu yerda 
qoldirishdi. Jangarilar boshlig‘i kelib bizni bo‘shatishni buyurdi. Men yuzimni 
ko‘rolmasdim, lekin Lini ancha momataloq qilib qo‘yishgandi. Yuzimdan, yo‘q, 
soqolimdan qon oqayotganini sezdim. Komandir yuvinib olishimizni buyurdi, keyin 
qo‘riqchilarimizdan biri halok bo‘lganini e'lon qildi. Ular ibodat qila boshlashdi. Nigohlari 
burgutnikiday o‘tkir, xushbichim, siyrak soqolli kelishgan komandir imomlikka o‘tdi. 
So‘ng ular chiqib ketishdi, bir muddatdan so‘ng bir chopar kelib, komandir bizni ham 
ko‘mish marosimiga olib borishni buyurganini aytdi. Bir oy ichida ilk bor boshimizdagi 
qopsiz yurishga ruxsat berishdi. 
Shunday qilib, janozaga, og‘riqqa va kelgusida bo‘ladigan qo‘rquvga qaramay, o‘sha kun 
yakshanba edi. Garchi ortimizdagi quyosh ortga qarashga qo‘ymaydigan darajada yorqin 
nur sochayotgan bo‘lsa ham, atrofimizdagi qoyalar moviy-qora, ustimizdagi muzliklar va 
cho‘qqidagi qor ko‘zni qamashtiradigan darajada oppoq edi. Bizni qoplab olgan qora-
moviy osmon muzdek havodan nafas olgan kabi vujudimizga chuqur sizib kirdi. Men 

---

Ko‘k Turklari asiri (roman). Nouman Smaylz