10
Июнь
17
MAKTAB O‘QUVCHILARIDA IJODIY TAFAKKURNI RIVOJLANTIRISH
Yuldasheva Odina Turg‘unpo‘latovna
Farg‘ona viloyati O‘zbekiston tumani
65-IDUMI informatika fani o‘qituvchisi
tel: 99890-301-96-04
e-mail: odina_ yuldasheva65@inbox.uz
Annotatsiya:
mazkur maqolada umumta’lim maktablarida bolalar ijodiy faoliyatining o‘ziga
xos xususiyatlari tadqiq qilingan hamda
maktab o‘quvchilarida ijodiy tafakkurni rivojlantirish
omillari.asoslangan.
Kalit so‘zlar:
intellektual, kommunikativ va ijodiy qobiliyat, barkamol shaxs, ijodiy faoliyat,
ijodiy.fikrlash,.intellektual.tashabbus.
ilmiy.va.texnikaviy.taraqqiyot.davrida.hayot.tobora.xilma-xil.va.murakkablashmoqda..Bu.esa.
odamdan.harakatchanlikni,.fikrlashning.moslashuvchanligini,.yangi.sharoitlarga.tez.moslashishni.
va.muammolarni.hal.qilishga.ijodiy.yondoshishni.talab.qiladi..zamonaviy.insonni.tarbiyalashda.
kichik. yoshdan. boshlab,. ularning. qobiliyatlarini. rivojlantirish. tavsiya. etiladi.. shuning. uchun,.
maktabda. nafaqat. reproduktiv,. balki. fikrlash. uslubini. rivojlantirishga. alohida. e’tibor. qaratish.
lozim.. Hozirgi. vaqtda. intellektual,. kommunikativ. va. ijodiy. qobiliyatlarni. rivojlantirish. uchun.
psixologlarga, o‘qituvchilarga, ota-onalarga bolaning paydo bo‘lgan shaxsiga psixologik va
pedagogik.ta’sir.ko‘rsatish.usullarini.takomillashtirishga.ehtiyoj.mavjud.
Bolalar ijodiy faoliyatining o‘ziga xos xususiyati - bu faoliyat mahsulotining subyektiv
yangiligi.. uning. ob’ektiv. ma’nosiga. ko‘ra,. bolaning. “kashfiyoti”. yangi,. g‘ayrioddiy. bo‘lishi.
mumkin,.lekin.shu.bilan.birga.o‘qituvchining.rahbarligida,.uning.fikriga.ko‘ra,.uning.yordami.
bilan. amalga. oshirilishi. mumkin.. Bu. o‘quvchi. uchun. ijodkorlik. bo‘lmaydi.. Bunday. holda.
biz. o‘quvchining. taxminlari,. sezgi,. mustaqil. fikrlashlariga. asoslangan. ijodiy. jarayon. bilan.
shug‘ullanishimiz. zarur.. O‘quvchilar. o‘rtasida. ijodiy. fikrlashni. muvaffaqiyatli. shakllantirish.
faqat o‘qituvchi asosida bolalar ijodiyotining asosiy xususiyatlarini hisobga olgan holda va
ijodiy. fikrlashni. rivojlantirishda. markaziy. muammolarni. hal. qilishda. muhim.. P.P.Blonskiyning.
fikricha,.o‘quvchilarda.matematik.muammolarni.ijodiy.yechish.qobiliyatini.rivojlantirish.uchun,.
avvalo, ularning dunyoqarashini rivojlantirish, tasavvur uchun haqiqiy hissiy asosni yaratish
haqida.g‘amxo‘rlik.qilish.kerak.
Maktab o‘quvchilarining ijodiy tafakkurining o‘ziga xos xususiyati shundaki, bola o‘z ijod
mahsuliga.nisbatan.tanqidiy.emas..ijodiy.tafakkurning.rivojlanishi.ijro.mahoratini.shakllantirish.
bilan.uzviy.bog‘liqdir..O‘quvchilarning.qobiliyatlari.qanchalik.ko‘p.qirrali.va.mukammal.bo‘lsa,.
ularning tasavvurlari qanchalik boy bo‘lsa, ularning dizaynlari shunchalik real bo‘lsa, bolalar
murakkab.matematik.vazifalarni.bajaradilar.
a.savenkovning. fikricha,. intellektual. tashabbusga,. “intellektual. tashabbus”. tushunchalariga.
yo‘naltirish, bola turli xil o‘quv va tadqiqot muammolarini hal qilishda mustaqillikni namoyon
etishini,. muammoning. asl. yechimini. topishni. istashini. anglatadi;. o‘quv. faoliyatining. yuqori.
mustaqilligi,.bilimlarni.mustaqil.izlash,.muammolarni.o‘rganishdir..Ko‘rinadiki,.mazkur.fikrlar.
o‘quvchilarning.ijodiy.tafakkurini.shakllantirishga.imkon.beradi.
ijodiy.fikrlashni.shakllantirishning.uchta.asosiy.shartini.ajratish.mumkin:
1).ta’limni.individuallashtirish;
2).ilmiy-tadqiqot.mashg‘ulotlari;
3).muammoni.hal.qilish.
Zamonaviy ijtimoiy-iqtisodiy sharoitda maqsadga erishishning yangi, eng maqbul usullarini
topishga. qaratilgan. “ijrochi”. turidan,. harakatlarni. taniqli. algoritmga. muvofiq. aniq. bajaradigan.
“ixtirochi”.turiga.yo‘naltirish.tendensiyasi.mavjud..
O‘quvchilar ijodini rivojlantirishga intilayotgan o‘qituvchi, birinchi navbatda, sinfda
o‘quvchilarning ijodkorligi uchun qulay shart-sharoitlarni yaratishi kerak, ya’ni savollarning,
yangi. istiqbollarning,. g‘oyalarning. paydo. bo‘lishini. osonlashtirishi. va. rag‘batlantirishi. kerak..
shu.bilan.birga,.ijodiy.fikrlashning.turli.jihatlari.bo‘yicha.maxsus.tayyorgarlikka.e’tibor.berish.
kerak:. muammolarni,. izlash;. gipotezada. alternativa. va. o‘ziga. xoslik;. g‘oyalar. rivojlanishini.
baholash..
265
Do'stlaringiz bilan baham: |