"ijtimoiy fanlar" kafedrasi

5. O‘zbekistonda faoliyati aniqlangan norasmiy diniy jamoa va sektalar. 
Tarix Shuni ko‘rsatadiki, chuqur ijtimoiy-siyosiy o‘zgarishlar boshidan 
kechirayotgan jamiyatda rivojlanishning «yagona to‘g‘ri yo‘li»ni, agar jamiyatdagi 
vaziyat salbiy tomonga yo‘nalgan bo‘lsa, «yagona najot yo‘li»ni bilishga da’vo 
qiluvchi turli diniy jamoalar yoki sektalar vujudga kelishi kuzatiladi. 
O‘zbekistonda ham 1990-yillarning boshida muayyan darajada xarizma va 
tashkilotchilik qobiliyatlariga ega, o‘ziga ishonchi yuqori bo‘lgan ayrim «yangi 
dindorlar» o‘z g‘oyalarini boshqalarga ham targ‘ib qila boshladilar. Oqibatda 
respublikada bir necha norasmiy diniy jamoalar shakllandi. Ularning a’zolari 
orasida maxsus diniy ma’lumotga ega shaxslar deyarli uchramaydi.

---

325 
Norasmiy diniy jamoalar ilgari surayotgan diniy-g‘oyaviy qarashlarning 
aksariyati sof diniy xarakterga ega bo‘lib, «xalifalik qurish» kabi diniy-siyosiy 
maqsadlarga qaratilmasada, aqidaviy jihatdan hanafiylik mazhabi ta’limotiga 
mutlaqo zid g‘oyalarni targ‘ib etish va o‘zlariga ergashmagan musulmonlar va 
boshqa din vakillariga o‘ta keskin munosabat bildiriladi. Jamoa ichida ayrim 
holatlarda fuqarolarning qadr-qimmatini kamsituvchi tartiblar joriy qilingan va 
jamiyatga salbiy munosabatlar shakllantirilgan. Oqibatda jamoa a’zolarining 
jamiyat va ijtimoiy aloqalarning uzilib qolishi, ular va boshqa fuqarolar orasida 
o‘zaro mojarolar kelib chiqishi, ayrim adeptlarning oilalari barbod bo‘lishi kabi 
ijtimoiy illatlar kuzatilmoqda. Jamoa rahbarlari esa o‘z tarafdorlarini shaxsiy 
manfaat yo‘lida foydalanish holatlari aniqlangan. Hozirgi kunda respublikada 
faoliyati kuzatilayotgan norasmiy diniy jamoalar qatoriga «Ma’rifatchilar», 
«SHohidiylar» va «Baxshillochilar»ni kiritish mumkin.
«Ma’rifatchilar»
jamoasiga 1990-yillarning o‘rtasida Farg‘ona viloyati 
Toshloq tumanida yashovchi Bahodir Mamajonov (1950 y.t.) tomonidan asos 
solingan. Jamoaning g‘oyaviy ta’limoti B.Mamajonov tomonidan yozilgan va 
noqonuniy tarzda chop etilgan, diniy va ilmiy asossiz yozilgan «Ma’rifat», 
«Tilak», «Namoz-Sig‘inish», «Rost-Qur’on» kitoblari hisoblanadi. 
«Ma’rifat» kitobi B.Mamajonovning diniy mavzudagi fikrlari va nozil bo‘lish 
tartibiga ko‘ra joylashtirilgan bir necha suralarning tarjimasidan iborat. Ushbu 
kitob nomidan kelib chiqqan holda aholi ichida B.Mamajonovning izdoshlari 
«Ma’rifatchilar» deb tanilgan. B.Mamajonov esa o‘zini va tarafdorlarini «To‘g‘ri 
din»dagilar deb hisoblaydi. 
«Namoz-Sig‘inish» kitobida B.Mamajonov tomonidan belgilangan namoz 
tartibi bayon qilingan. «Rost-Qur’on» kitobida ham go‘yoki «Usmon ibn Affon 
davrida Qur’on noto‘g‘ri tartiblangan» degan da’vo ostida suralar nozil bo‘lish 
tartibiga ko‘ra joylashtirilgan.