PEDAGOGIKA
2017, 3-son
83
Maqsad funksiyasining maksimum yoki minimumini o‘zgaruvchilarning
nomanfiy qiymatlari ichidan izlaymiz va
,
12
,
11
x
x
- o‘zgaruvchilarni erkli
o‘zgaruvchi deb, qolgan o‘zgaruvchilarni ular orqali (1.5) ko‘rinishda chiziqli
ifodalaymiz va masalaning geometrik interpretatsiyasini amalga oshirish uchun
(1.6) cheklashlarni va normal vektorlar koordinatalari (1.7) ni kiritamiz:
12
11
13
23
12
22
11
21
12
11
13
2
1
2
5
3
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
(1.5)
0
2
0
2
0
5
0
3
12
11
12
11
12
11
x
x
x
x
x
x
(1.6)
1
;
1
1
;
0
0
;
1
1
;
1
4
3
2
1
n
n
n
n
(1.7)
(1.5) sistema asosida (1.4) maqsad funksiyasining ko‘rinishini quyidagicha
yozamiz:
11
12
13
21
22
23
11
12
( )
0, 7
0, 9
0, 8
0, 3
0, 4
0, 6
0, 2
0, 3
3, 5
1.8
M x
x
x
x
x
x
x
x
x
Funksiya grafigi to‘g‘ri chiziqdan iborat bo‘lib, uning normal vektori
0, 2; 0, 3
n
ko‘rinishida bo‘ladi. Masalaning yechimlar sohasini tekislikda
geometrik tasvirlaymiz (1-chizma):
1-chizma
С
x
x
5
,
3
3
,
0
2
,
0
12
11
to‘g‘ri chiziq grafigi (1.5) to‘g‘ri chiziqlarga
perpendikulyar bo‘lib, koordinata boshidan o‘tadi. Maqsad funksiyasi ABCD
yechimlar ko‘pburchagining uchlarida o‘zining maksimum yoki minimumiga
erishadi. S nuqta
1
l
va
2
l
to‘g‘ri chiziqlarning kesishish nuqtasi bo‘lib, bu
nuqtada funksiya o‘zining maksimumiga ega bo‘ladi, ya’ni:
L
4
0
Х
У
L
1
L
2
L
3
A
B
C
D
2
5
3
2
3
PEDAGOGIKA
2017, 3-son
84
.
3
,
4
5
,
3
2
3
,
0
1
2
,
0
)
(
.
1
,
0
,
4
,
0
,
1
,
2
0
2
0
3
.
23
22
21
13
11
12
12
12
11
x
M
x
x
x
x
x
x
x
x
x
mak
Demak, yakson qilinadigan nishonlarning soni o‘rtacha 4tani tashkil etadi.
Masalani yechish asosida o‘q-dori vositalarining otish samaradorligini oshirish
lozimligi xulosalanadi.
Bu mazmundagi masalalarni yechish orqali kursantlarda qurollardan
unumli foydalanish, jangovar harakatlarni oqilona rejalashtirish bilim va
ko‘nikmalari hosil qilinadi. Kursantlarning bilimlarini yanada mustahkamlash,
mustaqil ishlash ko‘nikmalarini kengaytirish va malakaviy bilimlar hosil qilish
maqsadida shu mazmundagi masalalar boshlang‘ich ma’lumotlar biroz
o‘zgartirilgan holatida mustaqil ishlash uchun tavsiya etiladi.
Masala. Qo‘shin dushmanning 3 tipdagi 7ta nishonini aniqladi va unga
qarshi 2 tipdagi 7ta o‘q-dori vositasini ajratdi. Har bir tipdagi o‘q-dori
vositasining nishonlarni yo‘q qilish ehtimolliklari 2-jadvalda berilgan.
2-jadval
O‘q-dori
vositalari tipi
Nishonlar tipi
O‘q-dori
vositalar soni
1
2
3
I
0,5
0,7
0,4
3
II
0,6
0,3
0,8
4
Nishonlar
soni
4
1
2
7
7
Chiziqli dasturlash masalasi qo‘yilsin. Yakson qilinishi mumkin bo‘lgan
nishonlarning o‘rtacha soni aniqlansin. O‘q-dori vositalarini optimal taqsimlash
rejasi aniqlansin.
Oliy matematika kursining differensial tenglamalar nazariyasi harbiy
harakatga doir masalalarni o‘rganishda faol qo‘llanib kelinmoqda, jumladan,
sodda differensial tenglamalar sistemasi ko‘plab amaliy tatbiqlarga ega bo‘lib,
ofitserlarimizning jangovar harakatlarni rejalashtirishlari, o‘rganish va tahlil
qilishlari uchun zarur bilimlarni ta’minlaydi. Quyida harbiy harakatlarga oid eng
sodda jang masalasining yechilish uslubiyatini ko‘rsatib o‘tamiz. Amalda jang
masalalarini
harbiylar
maketlar,
nomogrammalar
va
kompyuter
modellashtirishlardan foydalanib yechadi, lekin matematik usullar bilan
olinadigan hisob-kitoblar ancha ishonchli hisoblanadi.
2. Differensial tenglamalar nazariyasining tatbiqi.
Jangovar harakat – ikki qarama-qarshi tomon o‘rtasida yuzaga keladigan
ziddiyatli holat bo‘lib, fizik nuqtayi nazardan dinamik va ro‘y berishiga ko‘ra
Do'stlaringiz bilan baham: |