Fotihbek Komilov Genetikadan masalalar yechish

 
Kodominantlik 
Somatik hujayralarda ikkitadan allel genlar bo‘ladi: ular ota-onadan o‘tgan. Ko‘p allellilikda 
bunday genlar «xillari» bitta populatsiyaga mansub har xil organizmlarda ota-onadan qaysi 
genlar o‘tganligiga qarab 
turlicha bo‘ladi. Masalan, odamda qon guruhi uchta allel (A, B, 0) ga ega bo‘lgan gen bilan 
belgilanadi. Bunda A va B – dominant allellar, 0 esa retsessiv allel. Shunday qilib, odamlarda bu 
allellarning quyidagi kombinatsiyalari uchraydi: 00 – birinchi, AA va A0 – ikkinchi, BB va B0 – 
uchinchi, AB – 
to‘rtinchi qon guruhi. Allel genlarning birgalikda biror belgining rivojlanishiga bunday ta’siri 
kodominantlik deyiladi. 
1.Ikkinchi qon guruhli geterozigota qizning, to`rtinchi qon guruhli yigit bilan nikohidan 
tug`iladigan farzandlarning necha foizi ushbu belgi bo`yicha otaga o`xshaydi(a)? ota va onaga 
o`xshamaydiganlar necha foiz? 
Yechish:
A0 – geterozigota, II qon guruh AB – IV qon guruhi 
P
x
Gam. A 0
A B 
F
1 
AA AB A0 B0
Olingan F1 avlodda, 2 ta I guruh(AA,A0); 1 ta III guruh(B0); 1ta IV guruh(AB) hosil bo`ladi. Ota 
IV guruh bo`lgani uchun, unga o`xshaydigan farzand 1 ta. Jami 4 ta farzandni 100% deb olsak, 1 
tasi 25% ni tashkil etadi. 
Javob: 25% otaga o`xshash 
b) 
Farzandlar orasida ota va onadagi qon guruhlarni namoyon qilmaydiganlari 3 ta bo`lib, 
75% 
ni tashkil
etadi. 
 
Mustaqil yechish uchun. 
 
1. Ota va onaning ikkisi ham 3-qon guruhli bo`lib, genotip jihatdan bir-biridan farq qiladi. 1-
qon guruhli farzandlarning tug`ilish ehtimoli necha % ? J: 0% 

---

Fotihbek Komilov Genetikadan masalalar yechish 
11 
2. Otasi IV, onasi I qon guruhiga ega bo`lgan, II qon guruhli yigit, III guruhli geterozigota qizga 
uylandi. Qiz va yigitning hamda shu oilada tug`iladigan farzandlarning fenotip va genotipini 
aniqlang. 
3. Oilada to‘rtta farzand tug‘ilgan bo‘lib, ulardan bittasi birinchi qon gruppasiga, bittasi 
uchinchi qon gruppasiga va bittasi to‘rtinchi qon gruppasiga, yana bittasi ikkinchi qon guruhiga 
ega bo‘lgan. Ota-onaning qon gruppasi qanday? J: ota-ona genotipi A0 x B0 
4. Ota-ona to‘rtinchi qon gruppasiga ega bo‘lsa, shu oilada tug‘iladigan bolalar qanday qon 
gruppasiga ega bo‘ladi? Birinchi guruhli farzandlar tug`ilish ehtimoli qanday?J:II,III,IV guruhlilar 
hosil bo`ladi. 
5.Otasi uchinchi guruh va onasi to`rtinchi guruhga ega bo`lgan oiladagi tug`ilishi mumkin 
bo`lgan 
farzandlarning 
qon 
guruhlaridan 
universal 
retsipiyentlar 
necha 
foiz?
6.Odamlarda I qon guruhi I°I°, II qon guruhi I AI A yoki I AI°, III qon guruhi I BI B yoki I BI °, IV 
qon guruhi I AI B genotip bilan ifodalanadi. Raxit kasalligi X xromosomada joylashgan dominant 
gen ta’sirida yuzaga chiqadi. Raxit bilan kasallangan II qon guruhili ayol va III qon guruhili 
sog'lom erkak oilasida I qon guruhili sog‘lom qiz tug'ildi. Ushbu oila haqida bildirilgan qaysi fikr 
noto’g‘ri?
A) Barcha o‘g‘il farzandlardan 50%i sog‘lom tug‘iladi