Mehnat muhofazasi va ekologiya

 
 
 
 
 
Ishdan maqsad: 
Ish joylarida tabiiy yoritilganlikni aniqlash, hisoblash va 
me‘yorlashtirish tartibi bilan tanishish
. 
Umumiy ma‟lumotlar: 
Ishlab chiqarish xonalari va ish joylarini ratsional yoritish mehnat 
muhofazasining asosiy tadbirlaridan biri hisoblanadi. To‗g‗ri loyihalangan va amalga 
oshirilgan ishlab chiqarish sexlaridagi yorug‗lik quyidagilarga xizmat qiladi: 
- 
ko‗zni kam toliqtirish, ko‗rish ishlari sharoitini yaxshilash, mehnat 
unumdorligini oshirish va mahsulot sifatini yaxshilash; 
- 
ishlab chiqarish muhitiga va ishchilarning psixologiyasiga ijobiy ta‘sir 
ko‗rsatish; 
- ishning xavfsizligini oshirish va ishlab chiqarishda jarohatlarni kamaytirish. 
Hamma ishlab chiqarish xonalarida kunduzi ishlash uchun, meditsina -
sanitariya talablari nuqtai nazaridan, mukammal va iqtisodiy jihatdan arzon bo‗lgan 
tabiiy yorug‗likni qo‗llash maqsadga muvofiqdir. 
Tabiiy yorug‗lik tuzilishi bo‗yicha uch turli bo‗lib, binoning yon tomonidan, 
yuqorisidan va ikkovining birgalikda qo‗llanishi holatida amalga oshiriladi. 
YOn tomondan beriladigan yorug‗likka, binoning tashqi devorlaridagi oyna 
derazalari orqali quyosh nurlari kirib sexni yoritadi. YUqoridan beriladigan tabiiy 
yorug‗lik bilan esa, binoning tomidagi fonar, shed va zenit gumbazlari orqali 
yoritiladi. 
Kombinatsiyalangan yoki qurama yorug‗lik sexni ham yon tomonidan, ham 
yuqoridan birgalikda yoritishdir. Tsexlarni tabiiy yorug‗lik bilan yoritishning bu 
turi ancha ratsional bo‗lib, sex bo‗yicha bir tekis yoritilganlik hosil qiladi. 
Ishlab chiqarish xonalarining yoritilishi bo‗yicha ish yuzlarining 
lyukslarda 
belgilangan 
yoritilganlik 
yorug‗lik 
texnikasining 
muhim 
xususiyatlaridan biridir. 
Tabiiy yorug‗likda, sexlardagi yoritilganlik juda keng chegaralarda 
o‗zgaradi. Bu o‗zgarishlar kunning vaqti, yilning fasli, joyning geografik kengligi, 
meteorologik omillari, er yuzasining nur qaytarish xususiyati va boshqalar bilan 
belgilanadi. SHuning uchun, tabiiy yorug‗likni ish joylarida yoritilganlikning 
absolyut kattaligi sifatida ifodalash mumkin. Tabiiy yoritilganlikni me‘yorlovchi 
kattalik sifatida, nisbiy kattalik bo‗lmish tabiiy yoritilganlik koeffissenti qabul 
qilingan. Bu ishlab chiqarish xonasi ichidagi yoritilganlikni /E
i
/, shu vaqtning 
o‗zida tashqarida gorizontal yuzada ulangan yoritilganlikka E
t
/ nisbati bilan 
foizlarda o‗lchanadigan kattalikdir.
LABORATORIYA-1 
Tabiiy yoritilganlikni tadqiq qilish. 

---

86 
%
100


Т
И
Е
Е
е