B. M. Mamatkulov, X. E. Rustamova jamoada hamshiralik

 
10.6 Turg‘un mehnatga yaroqsizlik ekspertizasi
Doimiy mehnatga yaroqsizlikning vrachlik mehnat ekspertiza-
komissiyasi (VMEK) aniqlaydi. Bu hay’atlar 2 xil bo‘ladi. 
1.
Birlamchi tuman va tumanlararo; 
2.
Oliy xay’at - shahar, viloyat, respublika. 
Birlamchi hay’at 5 kishidan iborat bo‘lib, ularga terapevt, xirurg, 
nevrolopatolog, ijtimoiy ta’minot organlarining vakili, kasaba uyushma 
organinig vakili kiradi.

---

168 
Nogironlik - bu uzoq vaqt yoki doimiy mehnatga yaroqsizlik 
qobiliyatini yo‘kotishdir. Bu vaziyat uzoq vaqt mobaynida kasal bo‘lib 
yoki jarohat olib, organizm faoliyatini buzilishiga olib kelgan 
hollarda bo‘ladi. Nogironlikni aniqlashda ekspertiza komissiyasi 
kasalanish va nogironlikni o‘rniga qarab kuyidagi turlarga bo‘linadi: 
-
umumiy profilga doir komissiya; 
-
ixtisoslashtirilgan komissiya (sil, ruhiy, ko‘z va ba’zi qon-
tomir kasalliklarida tashkil qilinadi); 
-
aralash komissiya turi - komissiya nazorat qiladigan yashash joyiga 
ko‘ra; 
-
birlamchi (tuman, tumanlararo, shahar); 
-
yuqori (o‘lka, viloyat, markaziy yirik shaharlardagi va
respublika toifasidagi); 
Birlamchi komissiyalar katta yoshdagi 120-130 ming aholisiga 
hisoblangan holda tashkil qilinadi. Tarkibi besh kishidan iborat 
komissiya a’zolari 3 ta vrach hamda ijtimoiy ta’minot va kasaba 
uyushma organi vakillari kiradi, shulardan biri komissiya raisi 
lavozimida bo‘ladi. Bu umumiy profildagi komissiya turkumi. 
Ixtisoslashtirilgan komissiyada 2 ta vrach-ekspert bo‘lib, yana
1ta umumiy profildagi vrach bo‘ladi. Bulardan biri rais bo‘lib 
saylanadi.
VMEKning asosiy vazifalari: 
1.
Ish qobiliyati holatini aniklash, uzok vaqt yoki turg‘un; 
2.
Nogironlik gruppasini va ularning sabablarini aniklash;
3.
Nogironlarni sog‘ligiga mos ravishda ish bilan ta’minlash,
ularni komissiya xulosasi binoan mos ish bilan ta’minlanganligini 
nazorat qilish;
4.
Aholini salomatligini saqlash, mustahkamlash, nogironlikning oldini 
olish tadbirlarida ishtirok etish;
5.
Sog‘liqni saqlash organlari, korxona ma’muriyati, kasaba qo‘mitasi 
bilan birgalikda ish qobiliyatini yo‘qotish sabablarini o‘rganish
va ish qobiliyatini tiklash hamda nogironlikning oldini
olish chora tadbirlarini ishlab chiqishda ishtirok etish.