Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Халқаро савдо маркази – Жаҳон савдо ташкилоти 
ҳамда Савдо ва тараққиёт бўйича Бирлашган Миллатлар 
Ташкилоти конференциясининг Халқаро савдони тезкорлик 
ва омилкорлик билан ривожлантиришда техник ҳамкорлик 
қилувчи органи ҳисобланади. Халқаро савдо маркази БМТ
-
нинг техник маркази сифатида экспортни кенгайтириш ва 
импорт операцияларини такомиллаштиришда иштирок 
этиб, тараққиётнинг амалий дастурини ишлаб чиқишда ри
-
вожланаётган мамлакатларга ва иқтисодий ўтиш даврини 
бошидан кечираётган давлатлар билан ҳамкорлик қилади. 
Марказ БМТ ва ЖСТ томонидан ташкил этилган шўъба ор
-
гани ҳисобланиб, ЮНКТАД орқали фаолият кўрсатади. Бош 
қароргоҳ тадбирлари БМТ ва ЖСТ томонидан молиялашти
-
рилади. Техник ҳамкорлик дастури БМТ тараққиёт дастури 
ҳисобига субсидия қилинади ва айрим шахслар, ҳукуматлар 
ҳамда ташкилотларнинг ихтиёрий бадаллари ҳисобига амал
-
га оширилади.
Халқаро тараққиёт ассоциацияси – иқтисодий аҳволи 
ночор давлатларга имтиёзли молиявий ёрдам беради. Ассо
-
циацияни бошқариш Халқаро тикланиш ва тараққиёт бан
-
ки зиммасига юклатилган. Халкаро тараққиёт ассоциацияси 
қарзлари кредит сифатида аҳоли жон бошига йиллик даро
-
мад 925 доллардан кам бўлган мамлакатларга берилади. Фо
-
изсиз кредитлар 35–40 йил муддатга берилади, маъмурий ха
-
ражатларни қоплаш учун ушлаб қолинадиган улуш бундан 
мустасно. Асосий маблағ 10 йиллик имтиёз даври ўтганидан 
сўнг тўлана бошланади. Халкаро тараққиёт ассоциацияси
-
нинг асосий ресурсларини донор – ҳукуматларининг бадал
-
лари ташкил этади. Ушбу бадаллар асосан, ассоциациянинг 
молиявий жиҳатдан қудратли аъзоларидан тушади, аммо до
-
нор – мамлакатлар орасида Халқаро тикланиш ва тараққиёт 
банкининг қарзларини ҳам оладиганлар бор. Ҳар уч йилда 

---

379
донорга Халқаро тараққиёт ассоцияцияси заҳираларни “тўл
-
дириш” учун мурожат этилади. Халқаро тараққиёт ассоция
-
цияси кўпгина маблағни экологик, шунингдек, ҳотин-қизлар 
аҳволи билан боғлиқ лойиҳаларга сарфлайди.