O`zbekiston respublikasi sog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmasevtika instituti

 
Doimiy rezistorlar
Prinsipialsxemalarda, rezistorni shartli belgilari qatorida uning qarshilik qiymati qo‘yib 
chiqiladi. Kiloomdan kam bo‘lgan qarshiliklar o‘lchash birliklarisiz, son sifatida yoziladi; bir 
kiloom va undan yuqori bo‘lgan, biroq bir megaomdan kam bo‘lgan qarshiliklar kiloomlarda 
ifodalanadi va raqam yonida “K” harfi qo‘yiladi; bir megaom va undan yuqori bo‘lgan qarshilik 
son kabi yoziladi va yoniga ”M” harfi qo‘yiladi (4.2-rasm.):masalan, 10 M (10 megom), 5,1 K (5,1 
kiloom); 470 (470 Om); K68 (680 Om). 

---

105 
4.2-rasm. Turli ko‘rinishdagi doimiy rezistorlar 
Qarshilik qiymatlari odatda rezistorlarning yuza qismida ko‘rsatiladi. Kichik gabaritli 
rezistorlarni tamg‘alash (markirovka) uchun harf-raqamli koddan yoki ranglar yo‘l-yo‘lliklardan 
tuzilgan rangli koddan foydalaniladi. Harfli-raqamli koddan foydalanilganda rezistorlar qarshiliklari
o‘lchash birligini ko‘rastgan xolda, raqamlar bilan belgilanadi. Quyidagicha xarflar bilan ifodalash 
qabul qilingan: R - om, K - kiloom, M-megaom. 
 
Rezistorlarning nominal qiymatidagi xatoliklar
Rezistorlar tayyorlash texnologiyasining takomillashmagani oqibatida ularning qarshiliklari 
berilgan (nominal) qiymatdan farqlanib turadi. Sanoatda qarshiliklarning yo‘l qo‘yiladigan 
og‘ishlaridagi ±5%, ±10%, ±20% keng qo‘llaniladigan rezistorlar chiqariladi. SHuning uchun
rezistor korpusda va pasportida nominal qiymat bilan bir qatorda yo‘l qo‘yiladigan og‘ishlarning 
chegaralari ko‘rsatiladi. Bunda 12k ±5% ko‘rinishdagi yozuv rezistor qarshiligining nominal 
qiymati 12 kOmni tashkil etishini anglatadi. Haqiqiy qiymatlari esa nominaldan farq qilishi 
mumkin, biroq ±0,6 kOm (12kOm dan ±15% ga) ko‘p bo‘lmagan holda. 
Rangli bo‘lgan tamg‘alashdan (markirovkalashda) foydalanilganda rezistor nominalini og‘ishi 
aloxida yo‘l-yo‘llikda belgilanadi (maqola ostidagi jadvalga qarang). 
O‘lchashda qo‘llaniladigan radioelektron qurilmalarda yuqori aniqliklardagi rezistorlardan 
foydalaniladi. Bunday rezistorlar prezitsion rezistorlar deb ataladi.