Landshaftshunoslik asoslari

  * O’zbekiston      Respublikasi   Oliy va O’rtamaxsus Ta’lim vazirligi 

  *  Namangan Davlat Universiteti  

  * K.Boymirzaev

    

 

---

 

5 

KIRISH 

 

Gergrafiya  mutaxassisligi  geografiya  fanlari  bakalavri  tayyorlash  uquv  rejasiga  muvofik 

respublikamiz universitetlarida landshaftshunoslik asoslari kursi ukitilmokda. Bu kurs kup kirra 

universitet  ta`limi  berishning  asosiy  tamoyillariga  kup  jixatdan  mos  keladi.  Landshaftshunoslik 

metodologiyasini ilmiy-nazariy tomonlarini egallab olish nafakat tabiiy geografiya, balki u bilan 

bir  katorda  sotsial-iktisodiy  geografiya  va  boshka  kupgina  xususiy  geofafik  fanlar  bajaradngai 

ilmiy-tadkikot  ishlarida  xam  birday  zarur  bulib  kolmokda.  Ayniksa  tabiiy  resurslardan  tugi  va 

okilona  foydalanish,  atrof-muxitni  ifloslanishi  va  buzilishini  oldini  olish  ya’ni  muxofaza  kilish 

bilan  boglik  bulgan  muammolarni  xal  kilishda  ishtirok  etadigan  mutaxassislar  uchun  xam 

landshaftshunoslikdan puxta bilimga ega bulish muxim axamiyatga egadir. 

Landshaftshunoslik  asoslari  kursi  talabalarda  er  landshaft  kobigining  bir  butunligi,  uning 

barcha komponentlari bir-biri bilan uzaro boglik va alokador ekanligi, ular orasida murakkab va 

xilma-xil  tabiiy  jarayonlar  bulib  turishi  xakidagi  tushunchani  shakllantirishga,  er  landshaft 

kobigini tashkil kiluvchi geotizimlar xakidagi bilimlarni egallashga karatilgandir. 

Landshaftshunoslik er yuzasida ob`ektiv mavjud bulgan turli-tuman landshaftlarni aniklash, 

xaritaga  tushirish,  ularni  ta`riflab  berish  bilan  shugullanadi.  Landshaftlarning  xosil  bulishini, 

utmishda,  xozirda  va  kelajakda  kanday  bulishini,  ularning  ichki  tuzilishini,  rivojlanishini  va 

ularda ruy beradigan turli tabiiy geografik jarayon va xodisalarni, jumladan modda va energiya 

almashinishini urganadigan fandir. Laidshaftlardan xalk xujaligida tugri va okilona foydalanish 

xamda  ularni  samaradorlashtirish  masalalari  xam  landshaftshunoslik  vazifasiga  kiradi.  Olimlar 

fikricha  1950-60  yillarda  landshaftshunoslik  geografnyannng  eng  muxim  kismi,  uzagi  va 

metodologik asosi sifatida shakllangan. 

Landshaftshunoslik  tabiiy  geografiya  fanlari  tizimiga  kiradi.  Tabiiy  geografiya  fani  ilgari 

surgan,  tabiatdagi  barcha  komponentlari  uzaro  boglik,  bir-biriga  doimo  ta`sir  etib  turadi  degan 

goya  landshaftshunoslik  nazariyasining  negizini  tashkil  kiladi.  Landshaftshunoslikning  ob`ekti 

tabiiy geografiyaning urganish ob`ekti bilan boglik va uning tarkibidadir. 

---

 

6