1. ÜMumi DİLÇİLİk I indd

4. Hidronimiya yarımşöbəsi. Onomalogiyada su ob-
yektlərinin adını öyrənən yarımşöbə hidronimiya adlanır, 
hidronimlər müasir onomastik tədqiqatda həm də toponi-
mik leksikanın tərkib hissəsi kimi də araşdırılır. Lakin bu 
1
Этнография имен. M., 1971; Ономастика Средней Азии. M., 1978; Ономастика Востока. 
M., 1980; Этническая ономастика. M., 1984; Г.А.Гейбуллаев. Топонимика Азербайджа-
на. Б., 1986; Д.Аитмуратов. Тюркские этнонимы. Нукус, 1986 və s.
2
A.Bakıxanov. Gülüstani-İrəm. Bakı, 1951, səh. 13-29.

---

Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I C İ L D
209
sahədə aparılan tədqiqatlar nəticəsində göstərilir ki, hid-
ronimlər həm dildə tutduğu yerə görə, həm də yaranma 
tarixinə və leksik-semantik, qrammatik quruluşuna görə 
toponimlərdən fərqli xüsusiyyətlərə malikdir. Buna görə 
də müasir dilçilikdə hidronimlərin ayrıca onomastik vahid 
kimi öyrənilməsinə meyil güclənir və bunun əsasında da 
hidronimiya onomalogiyanın müstəqil yarımşöbəsi kimi 
formalaşmağa başlayır.
5. Zoonimiya yarımşöbəsi. Zoonimiya yarımşöbəsin-
də dilin zooloji leksikasında mövcud olan xüsusi heyvan 
ad-ləqəbləri öyrənilir. Məsələn, Qəmər (at adı), Məstan (pi-
şik adı), Alabaş, Dəmir, Topuş (it adları) və s. Dildə heyvan 
və quşlara ad-ləqəb vermə ənənəsi mövcuddur. Müşahi-
dələr göstərir ki, Azərbaycan dilində heyvanların adlandı-
rılması ən çox təsviri xarakter daşıyır. Yəni zoonimlər hey-
van və quşların xarici formasını, təsvirini ifadə edir.
Dünya xalqlarında zoonimlərin yaranmasına dair çox 
müxtəlif dil ənənələri mövcuddur.
6. Kosmonimiya yarımşöbəsi. Onomalogiyanın səma 
cisimlərinin adlarını xüsusi söz qrupu kimi tədqiqata cəlb 
edən yarımşöbəsi kosmonimiya adlanır. Səma cisimlərinə 
verilən ad-ləqəblər şərti xarakter daşıyır. Dünyanın müxtə-
lif dillərində ümumişlək kosmonimlərlə yanaşı (məsələn, 
Anremua, Delfin, Eridon, Kassiopeya, Mikroskop, Oktant və s.) 
hər dilin özünəməxsus xalq kosmonimləri də mövcuddur. 
Məsələn, Azərbaycan dilində işlənən Ülkər, Zöhrə, Şəms, 
Qəmər, Nahid, Tahir//Tair, Dan ulduzu, Karvanqıran və s. xalq 
kosmonimləri şifahi xalq ədəbiyyatında geniş yayılmışdır. 
Onomalogiyanın kosmonimiya yarımşöbəsi bu cür xüsusi 
adları tədqiq etməkdə astronomiya elminin nəticələrindən 
də istifadə etməli olur.