Zbekiston respublikasi tashqi ishlar vazirligi jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti

Majburiy zahira talablari
Afzalliklari:

Zahiralarga bo’lgan talabni oshirish imkoniyatini beradi; 

Zahira talablarining oshirilishi ortiqcha likividlikni sterilizastiya qilish
imkoniyatini beradi.
Kamchiliklari:

Yuqori darajali zahira talablari moliyaviy vositachilik uchun soliq
sifatida talkin etilishi mumkin. Bu soliqni zahiralarga bozor stavkalari bo’yicha
foizlarni joriy qilish yo’li orqali qoplash mumkin. 

Ushbu soliq kredit va depozit stavkalari urtasidagi spredning
oshirilishiga va oqibatda moliyaviy muassasalar rolining pasayishiga olib kelishi
mumkin.

Majburiy zahira talablari likvidlilikni qiska muddatda boshqarish
jarayoniga kelmaydi, chunki, talablarning tez-tez o’zgarib turishi banklarning o’z
portfellarini boshqarish faoliyatiga xalaqit beradi.
Veksellarni qayta hisobga olish mexanizmi
Afzalliklari:

Berishni asosiy stavkani e’lon qilish orqali yaxshilaydi (Germaniya,
AQSh, Fransiya); 

Ushbu instrumentqayta hisobga olinadigan veksellarga bo’lgan
talabni oshishiga sababchi bo’ladi;

Ochiq bozordagi operatsiyalarning qimmatli qogozlar kamligi tufayli
chegaralanganligi sharoitlarida ushbu instrument samarali ishlatilishi mumkin.
Kamchiliklari:

Bu instrument pul bazasining maqsad ko’rsatkichlarini aniq belgilash
jarayoniga etarli darajada to’g’ri kelmaydi, chunki qayta hisobga olish mexanizmi
banklar tashabbusiga ko’p jihatdan bog’liq;

Ushbu instrument qayta hisobga olinishi kerak bo’lgan veksellarni
aniqlash mezonidan kelib chiqib, tanlab kredit berish siyosatini amalga oshirish
uchun tez-tez foydalaniladi.
13

---

Lombard va overdraft mexanizmlar
Afzalliklari:

Qisqa muddatlarda qaytariladigan ta’minlangan ssudalarni berishga
imkoniyat beradi, bunday ssudalar bo’yicha stavkalar boshqa barcha manbalardan
olinadigan kreditlar bo’yichastavkalardan yuqori bo’ladi; 

Bu instrumentlar to’lov tizimi faoliyatining eng muxim tarkibiy kismi
bo’lishi mumkin.
Kamchiliklari:

Veksellarni qayta hisobga olish mexanizmining barcha kamchiliklari
lombard va overdraft mexanizmlariga ham taalluqli; 

Avvaldan ma’lum bo’lgan stavka mexanizmiga bog’liq kamchiliklar.