Копия Презентация без названия

Abu Ali ibn Sno

---

. Abu Rayhon Beruniyning "Mineralogiya"sida moddalarning moddalik xususiyatlari uz 
aksini topgan. Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi Sharqshunoslik instituti fondida 
mineralogiyaga oid 18 ta, Kimyoga oid 31 ta qulyozma mavjud. Bular arab, fors, eski 
oʻzbek (turk) tillarida bitilgan "Hunarlar javohiri" kitobidagi marvarid, boʻyoqlar, sir, 
zaharga qarshi ishlatiladigan dorilar, upa-elik tayyorlash usullarini oʻz ichiga olgan 
manbalardir.
8-asrdan 17-asr oʻrtalarigacha davom etgan alkimyo bir tomondan fanni 
rivojlantirgan boʻlsa, ikkinchi tomondan uning tez qadamlar bilan oʻsishiga toʻsqinlik 
qildi. Ingliz kimyogari R. Boyl Kimyoni oʻrganishda yangicha yondoshish va faqat 
tajribalar yordamida olingan maʼlumotlarga ishonishga undadi. Uning fikricha, 
Kimyoning maqsadi jismlar tuzilishini aniqlash, shundan soʻng uni elementlarga 
ajratib, tahlilga oʻtishdan iborat boʻlishi kerak. Bunday ilgor ilmiy fikrlar paydo boʻlishiga 
qaramay Kimyoning haqiqiy yoʻlga tushishiga yana bir asr kerak boʻldi.
Nemis kimyogari G.E. Shtal (1659—1734)ning flogiston nazariyasiga qarshi oʻlaroq, 
M. V. Lomonosov 1756 yilda yonish, yaʼni oksidlanish — oksidlovchi moddaning havo 
bilan birikishidan iborat ekanligini miqdoriy tajribalar asosida koʻrsatib berdi. 
Jabir ibn Xayyan

---

Fransuz kimyogari A. Lavuazye esa 1772—77-yillarda turli moddalar ustida tajribalar oʻtkazib, ular yonganida 
kislorod bilan birikishini koʻrsatdi hamda kimyoviy reaksiyalarda moddalar ogʻirligining saqlanish qonunini 
isbotladi. Mazkur qonun tasdiqlangach, Kimyo sifat-tavsif ilmidan miqdoriy bilimga aylandi. Endilikda massaning 
saqlanish qonuni deb ataluvchi mazkur qonun muhim ahamiyat kasb etadi. 
. Bir qancha gazlar kashf qilinishi natijasida pnevmatik kimyoga asos solindi. 
Flogiston nazariyasi tamomila rad etildi, kislorodli yonish nazariyasi oʻz 
tasdigʻini topdi. Natijada koʻpgina nazariy tasavvurlar oʻzgardi, yaʼni kimyoviy 
nomenklatura ishlab chiqildi. Mana shu davrda kimyoning analitik tahlil yoʻli 
shakllandi.
A.Lavuazye

---