Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi jizzax davlat pedagogika instituti begbutayev a. E., Yusupov r. M

 
5.2.
Lokal hisoblash tarmogʻi turlari 

---

100 
LHTning asosiy ikki turi mavjud: 
kliyent-server va piring.
Kliyent-server tipidagi LHT
. 
Bu tipdagi LHT talab qiluvchi mikrokompyuter 
– kliyentlar va xizmat koʻrsatuvchi qurilmalar-serverlardan iborat. Server 
taqsimlangan maʻlumot va qurilmalarni (masala, printer) boshqarib turadi. Tarmoq 
operatsion sistemasining bir qismi esa serverlarda joylashadi. Tarmoq operatsion 
sistemasi uzoqdagi disklarni “yaqinlashtiradi”. Server odatda kuchliroq kompyuter 
boʻlib, katta operativ xotira va katta sigʻimli qattiq diskka ega boʻladi. Yaqin 
oʻtmishda Novell Netware tarmoq operatsion sistemasi boshqaruvi ostida ishlovchi 
LHTlar eng koʻp tarqalgan edi. Kliyent-server texnologiyasi Internet tarmogʻiga 
ulanishda ham amal qiladi. Kliyent mashina GUI asosidagi operatsion sistema va 
brouzerga ega boʻlishi yetarli.
Bitta LHTda turli vazifalar uchun turli serverlar ajratilishi mumkin (fayl-
server, maʻlumotlar bazasi serveri, bosmaga chiqarish serveri va hokazo). 
Piring (peer-to-peer) tipidagi LHT
. 
“Peer” soʻzi “oʻzga bilan teng huquqli” 
degan maʻnoni bildiradi. Piring tipidagi LHTda barcha kompyuterlar hech qanday 
serversiz bir-birlari bilan toʻgʻridan-toʻgʻri muloqot qilishadi. Bunda tarmoq 
operatsion sistemasi har bir kompyuter ham server, ham kliyent boʻlishiga imkon 
beradi. Shuning uchun bir kompyutyerdagi har qanday fayldan tarmoqning 
ixtiyoriy boshqa foydalanuvchisi foydalanishi mumkin. Piring tarmoqlari kliyent-
server tarmoqlariga nisbatan arzonroq va 25-tagacha kompyuter bilan samarali 
ishlaydi. Kompyuterlar soni bundan oshsa, maʻlumot almashinish tezligi keskin 
pasayadi, chunki har bir kompyuter 25 dan ortiq kompyuterga xizmat koʻrsatishiga 
toʻgʻri keladi.
Koʻpgina LHTlar ham kliyent-server, ham piring tipidagi tarmoq 
birlashmasidan iborat.