a
) va uning noayon ko‗rinishdagi
modifikatsiyasi (
b
); takomillashtirilgan, ya‘ni mashinaning ko‗ndalang o‗qi bo‗yicha induktiv
qarshiligi x
q
ni kamaytirish maqsadida nomagnit oraliqlarga quyma alyuminiy sterjenlardan
hosil qilingan dempfer chulg‗amli segmentlangan magnit o‗tkazgich (
c
) va ikki qutbli sinxron
dvigatel uchun reaktiv momentning vjudga kelish sxemasi (
d
);
F
t
–
tangensial kuch
3.6-rasm.
Reaktiv sinxron motor rotorining konstruktiv turi
Ta‘kidlash lozimki, sinxron mashina rotorining konstruksiyasi noayon
ko‗rinishda bo‗lganda ham uning bo‗ylama va ko‗ndalang o‗qlari bo‗yicha magnit
a
)
b
)
c
)
d
)
F
t
F
t
151
o‗tkazuvchanligini har xil qilish mumkin. Shu maqsadda rotor po‗lat o‗zagining
ko‗ndalang o‗qiga alyuminiy quyiladi (3.5
,b-
rasm). 3.5
,c
-rasmda esa bunday
modifikatsiyaning takomillashgan, ya‘ni ko‗ndalang o‗qqa segment ko‗rinishdagi
alyuminiy sterjenlar quyilgandagi konstruksiya, induktiv qarshiliklarni nisbati
x
d
/x
q
ni taxminan 4
5 gacha etkazishga va natijada nisbatan kattaroq reaktiv moment
olishga imkon beradi.
3.6-rasmda sinxron reaktiv dvigatelning ananaviy turi keltirilgan bo‘lib, bu
asinxron motorining rotoridan faqat botiqlar mavjudligi bilan farq qiladi, rotorni
ayon qutbli bo‘lishini ta'minlaydi. Bu botiqlar qancha katta bo‘lsa,
x
d
/ x
q
nisbatlar
shunchalik katta va shuning uchun reaktiv moment katta. Shu bilan birga,
botiqliklarning ortishi bilan o'rtacha havo bo'shlig'i oshadi, bu statorning
magnitlvchi tokining ko'payishiga hamda natijada dvigatel quvvat va foydali ish
koeffitsientlari (cosφ, FIK) pasayishiga olib keladi. Bundan tashqari,
botiqliklarning ortishi bilan ishga tushirish kletkasining hajmi kamayadi, bu
asinxron momentning pasayishiga, ya'ni ishga tushish va sinxronizmga kirish
momentining pasayishiga olib keladi.
Eng yaxshi natijalar rotor o'lchamlarining quyidagi nisbati bilan olinadi:
b
p
/τ=0,5‚0,6 va δ
max
/δ
min
=10‚12
Bunday holda,
x
d
/ x
q
≈2
, nisbatga erishish mumkin.
Yanada mukammal hisoblanadi, bu po'lat chiziqlar 2 alyuminiy bilan
to'ldirilgan (3.5,
b
-rasm). Rotorning ushbu konstruksiyasi
x
d
/x
q
≈4
’5 nisbatlarini
olishga imkon beradi. Shu sababli,
M
rmax
momenti sezilarli darajada kuchayadi va
magnitlovchi tokni maqbu ldarajada ortib ketmasligini ta‘minlaydi.
Reaktiv sinxron dvigatelning stator chulg‗ami uch fazali elektrtarmog‗iga
ulanganda hosil bo‗lgan aylanma magnit maydon rotorni o‗zorqasidan ergashtiradi
(3.5
, d
-rasm) va rotor magnit maydonning aylanish yo‗nalishida sinxron chastotada
aylanadi.
152
Do'stlaringiz bilan baham: |