3.12.
ROTORI SIRPANUVCHI SINXRON DVIGATELLAR
Rotori sirpanuvchi sinxron elektr mashinalar qadamli, reduktorsiz
shovqinsiz kam inersiyali ijrochi dvigatellardir sifatida avtomatik qurilmalarda
ishlatiladi.
176
3.28-rasmda rotori sirpanuvchi dvigatelning konstruksiyasi ko‗rsatilgan.
Po‗lat korpus 1 da, statorning magnit o‗zagi 2 joylashgan bo‗lib, unga uch yoki
ikki fazali (sig‗imli tayyorlanishda) chulg‗am 4, ferromagnit toroitlar 6 va
statorning g‗ildiragi 7 joylashtirilgan. Stator magnit o‗zagi va torroit orasiga ikkita
o‗zgarmas tok chulg‗ami g‗altagi 5 joylashtirilgan.
Rotor oddiy mashinalarnikiga nisbatan farq qilib, uning o‗qi bilan stator o‗qi
bir–biriga mos kelmaydi. Rotorning 10 valiga shixtovkaqilingan chulg‗amsiz
rotorning o‗zagi 3, ikki paket unipolyar magnito‗tkazgich 8 va i g‗ildirak 9
joylashtirilgan.
Dvigatelning konstruksiyasi shunday tayyorlanganki unda rotor bilan stator
yuzalari bir biriga tegmaydi.Ularning orasida g‗ildiraklar sababli minimal xavo
oralig‗i
δ
ta‘minlangan.
Dvigatelning ishlash prinsipi quyidagicha. O‗zgarmas tok chulg‗amiga
kuchlanish berganimizda unipolyar maydon xosil bo‗ladi (Ф-magnit maydoni
yo‗nalishi 3.28-rasmda strelka bilan ko‗rsatilagan), xavo oralig‗i eng kam bo‗lgan
tomonda rotor va stator magnit o‗zaklari orasida ekssentrisitet birtomonlama
magnit tortilish byjudga keladi. Keyin ikki yoki uch fazali stator chulg‗amiga
o‗zgaruvchan tok berganimizda, statorda aylanuvchi magnit maydon paydo bo‗lib,
xavo oralig‗ida unipolyar maydon bilan qo‗shiladi.
3.28–rasmda quyidagi grafiklar keltirilgan: 1) B
δ1
=f(x) unipolyar
, B
δ2
=f(x)
ikkiqutbli aylanuvchi va B
δx
=B
δ1
+B
δ2
=f(x) natijaviy maydon
. Natijaviy maydon
nosimmetrik bo‗lib, shuning uchun B
δx
vektori va aylanuvchi magnit maydon
vektorlari maksimumi mos tushgan bir tomonlama tortish kuchini xosil qiladi.
Ko‗rib chiqayotgan vaqtda magnit maydonning maksimum nuqtasi 3.30-
rasmdagi
A
nuqtaga to‗g‗ri keladi deb qarasak (3.30-rasm,
a
), bunday xolatda
Q
kuch ta‘sirida rotor statorning
A
nuqtasiga tortiladi. Agar endi natijaviy maydon
fazoda biron burchakka burilsa,
Q
magnit tortishi xam shunday burchakka buriladi
(3.30-rasm,b).
Q
kuchini
Q
x
va
Q
y
tashkil etuvchilarga ajratsak, unda
Q
x
kuchini
rotorni burish orqali statorga tortishishini ko‗ramiz.
Q
x
kuchi ta‘sirida rotor va
uning g‗ildiraklari
α
burchakga buriladi va minimal xavo oralig‗i
V
nuqtaga
177
ko‗chadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |