Tibbiy biologiya javoblari Паразитологиянинг асосий тушунчалари ва экологик асослари

67. 
Дракункулѐзни юкиш йули ва текинхурни жойлашган жойи 
Ришта(Dracunculusmedinensis). Морфологик тузилиши ипсимон узун 
нематода бўлиб, урғочисининг узунлиги 32-120 см бўлади, эркаги эса 3 см 
дан ошмайди (-расм). Африка ва Осиѐда тарқалган бу паразит кўпинча оѐқ 
териси остида яшаб, драгункулѐз кааллигига сабабчи бўлади. Танасининг 
олдинги қисмида жойлашган оғзи қизилўнгачга давом этади. Ичаги 
рудиментал, анал тешиги йўқ. Танасининг анчагина қисмини бачадон 
эгаллаб, унда кўп личинкалар- микрофилляриялар тараққий этади. Жинсий 
тешиги йўқ, шунинг учун личинкалар урғочи риштанинг олдинги 
томонидаги кутикула қаватини тешиб ѐки оғзи орқали ташқарига чиқади. 

---

Личинкалар ривожланиш учун чучук сувга тушиши керак. Бемор ҳовузда 
ювинган вақтда личинкалар сувга тушади. Ришта личинкаси био оз вақтдан 
сўнг сувда куплаб учрайдиган оралиқ хўжайини – тубан қисқичбақалар 
(циклоп)танасига ўтиб, ривожланади.Одам бу сувни ичган ѐки оғзини 
чайқаган вақтда циклопларни ютиб юборади.Циклоп танасидаги личинкалар 
хўжайинини ичак деворини тешиб, қон томир-лар тизимига ўтади. Қон, 
тўқима суюқлиги орқали тери ости клеткасига бориб, воягa етади. Марказий 
Осиѐда риштанинг манбаи эски Бухоро бўлган, шу жой аҳолисининг кўп 
қисми драгункулѐз билан оғриган. Паразитнинг ривожланишини текшириш 
ва касаллик-нинг олдини олишда рус олимлари А. П. Федченко, Л. И. Исаев 
ва бошқалар катта ҳисса қўшганлар. Ҳозирга келиб мамлакатимизда ришта 
манбалари йўқотилган. 
68. 
Дракункулѐз қўзғатувчисини морфологик тузилиши,хаѐт цикли 
Ришта(Dracunculusmedinensis). Морфологик тузилиши ипсимон узун 
нематода бўлиб, урғочисининг узунлиги 32-120 см бўлади, эркаги эса 3 см 
дан ошмайди (-расм). Африка ва Осиѐда тарқалган бу паразит кўпинча оѐқ 
териси остида яшаб, драгункулѐз кааллигига сабабчи бўлади. Танасининг 
олдинги қисмида жойлашган оғзи қизилўнгачга давом этади. Ичаги 
рудиментал, анал тешиги йўқ. Танасининг анчагина қисмини бачадон 
эгаллаб, унда кўп личинкалар- микрофилляриялар тараққий этади. Жинсий 
тешиги йўқ, шунинг учун личинкалар урғочи риштанинг олдинги 
томонидаги кутикула қаватини тешиб ѐки оғзи орқали ташқарига чиқади. 
Личинкалар ривожланиш учун чучук сувга тушиши керак. Бемор ҳовузда 
ювинган вақтда личинкалар сувга тушади. Ришта личинкаси био оз вақтдан 
сўнг сувда куплаб учрайдиган оралиқ хўжайини – тубан қисқичбақалар
(циклоп)танасига ўтиб, ривожланади.Одам бу сувни ичган ѐки оғзини 
чайқаган вақтда циклопларни ютиб юборади.Циклоп танасидаги личинкалар 
хўжайинини ичак деворини тешиб, қон томир-лар тизимига ўтади. Қон, 
тўқима суюқлиги орқали тери ости клеткасига бориб, воягa етади. Марказий 
Осиѐда риштанинг манбаи эски Бухоро бўлган, шу жой аҳолисининг кўп 
қисми драгункулѐз билан оғриган. Паразитнинг ривожланишини текшириш 
ва касаллик-нинг олдини олишда рус олимлари А. П. Федченко, Л. И. Исаев 
ва бошқалар катта ҳисса қўшганлар. Ҳозирга келиб мамлакатимизда ришта 
манбалари йўқотилган.