“Himoyaga tavsiya etilsin”

“Aristokrat”, “Intellekt” va “Everest”
kabi guruhlarga bo‘lib olinadi 
va yangi mavzuni o‘rganish 
“Bilimlar oroliga sayohat” 
o‘yini bilan boshlanadi. 
O‘qituvchi orol manzarasi, ya’ni uchta kema, daraxtlar, qirg‘oq va dengiz tasviri 
tushirilgan plakatni doskaga ilib qo‘yadi. Uch guruhga bo‘lingan o‘quvchilar o‘z 
kemalarida bilimlar oroliga sayohatga chiqadilar. Oroldagi 
“Savol-javob”
va 
“Davom ettir”
bekatlarida to‘xtab, undagi shartlarni bajarish lozim. Birinchi bekat: 
“Savol-javob”
deb nomlanadi. O‘quvchilardan berilgan savollarga guruh bilan 
kelishgan holda javob beradilar.
Savollar quyidagicha:
 
1. Olmosh deb nimaga aytiladi? Misollar keltiring. 
2. Olmoshning qanday ma’no turlari bor Misollar keltiring.
3. Bo‘lishsizlik olmoshlariga ta’rif bering,va misollar keltiring. 
Savollarga to‘g‘ri javob bergan guruh ikkinchi bekatga, ya’ni “Davom ettir” 
bekatiga yo‘l oladi. Bu bekatda o‘quvchilar bosh qismi berilgan maqollarning, 
qolgan 
qismini mustaqil ravishda 
topishlari 
kerak 
musobaqa tarzida 
o‘tkaziladi.
Bekatlardagi shartlarni a’lo darajada bajargan guruh g‘olib deb e’lon 
qilinadi va rag‘batlantiriladi.
– “Klaster yoki tarmoqlanish” texnologiyasi. 
Unda o‘quvchilar 
deduktiv metodga xos ravishda yakka tartibda yoki guruhlarga bo‘linib ishlaydilar. 
Bunda ularga quyidagi umumiy savol beriladi. 
– “O‘yin” texnologiyasi. 
Ma’lumki, kadrlar tayyorlash milliy dasturining asosiy 
talablaridan biri ilg‘or pedagogik texnologiyalarni ta’lim jarayoniga olib kirib, 
o‘quvchilarni mustaqil bilim olishga, erkin fikrlashga o‘rgatishdir. Chunonchi, 
maktabda o‘tiladigan barcha fanlar qatori ona tili fanidan o‘tkaziladigan 

---

55 
mashg‘ulotlarda zamonaviy pedagogik texnologiyalardan, ayniqsa, “o‘yin 
texnologiyasi”dan foydalanish yaxshi samara berayotganligi hech kimga sir emas. 
Shunday ekan, ona tili mashg‘ulotlarida o‘quvchi yoshlarning yosh xususiyatlarini 
hisobga olgan holda ta’lim jarayoniga turli xildagi ilg‘or pedagogik texnologiyalar 
(ta’limiy o‘yinlarni ) tatbiq etish lozim. Chunonchi, hozirgi kunda ilg‘or 
o‘qituvchilarning ijodiy izlanishlari natijasida bir qancha zamonaviy ta’lim 
usullari ishlab chiqildi. Bu usullardan samarali foydalanish – o‘qituvchidan o‘z 
fanini puxta bilishni, ilg‘or zamonaviy o‘qitish usullaridan samarali foydalanish 
yo‘llarini kashf eta olish va amalda qo‘llay olishni talab qiladi. Shundagina o‘qitish 
sifati ham, o‘quvchilarning o‘zlashtirish darajasi ham yuqori bo‘ladi. 
“O‘yin” texnologiyasini darsning uyga vazifani so‘rash va mustahkamlash 
bosqichlariga tatbiq etilsa maqsadga muvofiq. Chunki umumta’lim mak-
tablarining 5- 6-sinflarida bu texnologiyaning qo‘llanilishi nisbatan ona tili ta’-
limining boshqa bosqichlariga qaraganda samaradorlikka erishishga qulay va oson. 
O‘quvchilarning yoshi, fiziliogik holati, psixologiyasi o‘rganish va tahlil qilish 
natijalari hamda o‘tkazilgan tajriba-sinov natijalari shundan dalolat beradi. Demak, 
bu texnologiyaning tatbiqi o‘quvchilarning darsga va mavzuni yaxshiroq 
o‘rganishga bo‘lgan qiziqishini oshiradi, ularning faol harakat qilishlari uchun 
zamin yaratadi. Bu darsning yanada samarali bo‘lishiga imkon beradi. 
35