S avezbayev

Obyekt metrikasi. 
Elektron karta obyekti metrikasi ikki yoki uch o’lchamli 
tizimda nuqtalar koordinatalarini saqlashi mumkin. 
Elektron karta obyekti metrikasi bir necha qismdan tashkil topishi mumkin: 
obyektning o’zining metrikasi va obyekt ichidagi obyektlar metrikasi. Ichki 
obyektlarning mo’ljallangan maqsadlari lokallashtirish tavsifiga bog’liq bo’ladi. 
Maydonli obyektlar uchun obyekt metrikasi tashqi konturni bildirsa, ichki 
obyektlar metrikasi – ichki konturlarni bildiradi. Masalan: daryodagi orollar, 
o’rmondagi yalangliklar va sh.o’. 
Chiziqli obyektlar uchun ichki obyektlar metrikasi obyekt metrikasining 
majburiy uzilishlardan keyingi davomi hisoblanadi. Masalan: dala yo’li soydan 
kechib o’tish joyida uzilishi mumkin. Lekin, bu metrikani yozish imkoniyati uzuk 
chiziqli (punktir) obyektlar uchun qo’llanilmaydi. Obyektni ko’rsatish usullari
uning koordinatalariga ta’sir etmasligi kerak. 
Koordinata o’qlari yo’nalishlari: x-o’qi pastdan yuqoriga; y-o’qi chapdan 
o’ngga. 
Karta obyektlari semantikasi. 
Shartli belgilar turlari va joylardagi 
koordinatalaridan tashqari obyekt individual (xususiy) tavsiflarga (atributlarga) 
ham ega bo’lishi mumkin. Masalan: yo’l kenglikka, qoplamasi materiallari turiga 
va sh.o’. ega. Ayrim obyektning son ko’rinishidagi tavsiflari qiymatlari to’plami 
obyekt semantikasi
deb ataladi. 
Karta obyekti semantikaga ega bo’lmasligi ham mumkin. Obyektlarning 
barcha xususiyatlari tashqi ma’lumotlar bazasida joylashtirilishi mumkin. Biroq 
kartografiya 
ma’lumotlarini joylashtirish uchun semantika yozuvlaridan 
foydalanish tavsiya etiladi. 
Karta obyektlari yuzlab turdagi, har xil formatlar va maqsadlardagi 
tavsiflarga ega bo’lishlari mumkin. Ko’plab tavsiflar zaruriy hisoblanmaydi. 
Belgilangan sondagi qatorlar va yozuvlarning doimiy o’lchamlari bilan tashqi 
ma’lumotlar bazasidan foydalanish kilobayt ma’lumotlarni saqlash uchun disk 
xotirasidan o’nlab megabaytni ajratishga to’g’ri keladi. Semantika yozuvlari 
o’zgarib turuvchi uzunlikka va ma’lumotlarni uzatishning kalitli shakliga ega. Bu 

---

161 
ixcham saqlashni va ma’lumotlarga tez ishlov berishni ta’minlaydi. Elektron 
kartani boshqarish tizimi izlash bo’yicha so’rovlarni va obyektlar semantikalari 
tavsiflarining borligini va mazmunini hisobga olgan holda, karta obyektlarini 
tasvirlashni bajarish imkonini beradi.