Ўзбeкистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент Давлат Авиация Институти

9-жадвал.
т/р
Кўрсаткичлар
Сегментлар
1
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
6
7
1. Истеъмолчилар:
• сони
• ёши
• жииси
• даромадлари ва ҳоказо
2. Истъемол кўлами
3. Товарларга бўлган талаб:
• ўзгармас
• кўпайиб борувчи
• камайиб борувчи
4. Истеъмолчиларнинг географик
жойлашуви
5. Товарлар ёки хизматларга бўлган харид
қуввати
6. Истъмолчиларнинг товарлар ва хизматлар
сифатидан қониқиш даражаси
7. Товар (хизмат)ларнинг истеъмолчиларни
ўзига жалб этиши.
т/ Р
Маҳсулот (хизмат)лар номи
Сегментлар
1
2
3
4
5
1.
Маҳсулот/хизматлар
2.
Маҳсулот/хизматлар
3.
Маҳсулот/хизматлар
4.
Маҳсулот/хизматлар
5.
Маҳсулот/хизматлар
Агар 1-сегмент, 2-маҳсулот (хизмат) энг катта ҳажмда сотилган бўлса, у ҳолда у
катак 1 рақам деб белгиланади ва энг катта талабга, кейингилари 2, 3, 4 ва ҳоказо
талабларга эга эқанлиги аниқланади.
Бизнес режанинг 6-бўлими «Ишлаб чиқариш дастури» бўлимида қуйидаги
саволларга жавоб берилади:
• маҳсулот ёки осизматни ишлаб чгқариш каерда тагиқил этилади;
• янги ишлаб чиқариш цувватларини ташкил этиш лозимми ёки ишлаб тўрган
корхонадан фойдаланиш (қайта ўскуналаш) мақсадга мувофицми;
• режалаштирилаётган корхонада энг мацбўл келадиган ишлаб чиқариш ҳажми
цапча;
• энг мацбўл цувватга етишмқ учун қанака инвестициялар зарур;
1
Истеъмол товарлар бозорида куйидаги сегментлар мавжуд:
• харидорлар сегментлари (истеъмолчилар, уларнинг талаблари, хатти-харакатлари ва бошца белгилар)
• товар сегментлари (оммавий ва арзон, киммат ва махсус кундалик, янги ва х.ц.)
• савдо сегментлари (товар харакати, сотиш усуллари ва бошцалар)
• географик сегментлар (щтисодий ривожланиш даражаси буйича туман, шахар, вилоятлар) ахоли
сонига ва жойлашишига щраб булинади).

---

83
• корхона хомашё, бутловчи кисмлар, бошқа ишлаб чиқариш омиллари билан қандай
таъминланади;
• қандай технология ва воситалардан фойдаланилади;
• корхона бошқа корхоналар билан ҳамкорлиқаа ишлайдими.
Безнес режанинг 7-бўлими «Ишлаб чиқаришни ташкил этиш» бўлимида
қуйидагилар ёритилади:
• режалаштирилаётган корхонанинг ташкилий схемаси;
• 
корхонанинг 
кадрлар 
билан 
таъминланганлик 
даражаси, мавжуд
мутахассисларнинг рўйхати, уларнинг малакаси ва иш тажрибаси;
• ҳар хил тоифага эга бўлган ходимлар меҳнатига тўланадиган иш ҳақи даражаси,
уларга бериладиган имтиёзлар тури;
• корхонанинг технологик схемаси.
Бизнес режанинг 8-бўлими «Ташкилий ва зқуцуқий режа»-бўлимида қуйидаги
саволларга жавоб берилади:
• режалаштирилаётган корхонанинг мулк шакли (хусусий корхона, хиссадорлик
жамияти, ижара корхонаси, қўшма корхона ва ҳоказо) ҳамда унинг ҳуқуқий
мавқеи қандай?
• бўлғуси инвестор корхонада қандай ҳуқуқларга эга бўлади:
• бошқаришда иштирок этиши;
• акциялар назорат пакетидаги хиссаси;
• оддий акционер бўлиш ва ҳоказо;
• корхонанинг хомийси ёки инвестори кимлар;
• давлат ташкилотлари
• банк
• хусусий корхона ва бошқалар.
• 
мавжуд хомий ёки инвестицияларга қандай ҳуқуқларберилган (бошқариш,
молиявий назорат ҳуқуқи);
• мазкур шаклдаги мулкка эга бўлган корхона қандай юридик ҳуқуқларга эга, бўлғуси
инвестор ўзига таклиф этилаётган ҳуқуқлар (биргаликда эгалик қилиш, хомийлиқ
акционер ҳуқуқи)ни қўлга киритиш учун у қандай юридик актларни бажо
келтириши мақсадга мувофик ва бу нарса миллий ҳамда махаллий қонунларга кўра
қандай ҳуқуқий жавобгарликни зиммасига юклайди.
Бизнес режанинг 9-бўлими «Молиявий режа» бўлимида қуйидаги саволларга
жавоб берилади:
• корхонани ташкил этиш учун қанча инвестиция керак
• молиялаштириш манбалари:
• акциялар сотиш;
• қимматли коеозлар чиқариш;
• банк кредитини олиш;
• ўзининг маблағи ва ҳоказо.
• молиялаштириш манбаи ва валюта турлари бўйича, таркиби қандай бўлиши
лозим. Агар хорижий валюталарда инвестиция режалаштирилаётган бўлса, у
ҳолда қайси айирбошлаш курсларида уларни жалб этилмоқчи;
•узоқ муддатли инвестицияларга ва айрим капиталга бўлган эхтиёжларни
қондириш учун қандай шартлар асосида молия маблағлари жалб этилади;
Йил якунида корхонанинг фойда ва зарарлар ҳақида йиллик ҳисоботи тайёрланади.
(10-жадвал). Бундан ташқари мазкур йил учун пул ҳаракати ҳақида (1 январ 200_ йилдан,
200_йилнинг 31 декабригача, кварталлар бўйича) ҳисобот ҳам тайёрланади.

---

84