“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında islewdegi mashqalalar hám sheshimler”

 
БОШЛАНҒИЧ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА ЎҚУВ-ТАРБИЯ ЖАРАЁНИ СИФАТИ 
ВА САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ 
 
Салиева Пердехан Алимбетовна - Қорақалпоғистон Республикаси ХТХҚТМОХМ
 катта ўқитувчиси 
Бугунги кунда ижтимоий, иқтисодий ва маданий соҳаларни малакали кадрлар 
билан таъминлашда пухта асосланган механизмга эга бўлган узлуксиз таълим 
тизимида, хусусан, бошланғич таълим босқичи ўзига хос ўрин тутади. Тезкорлик билан 
ривожланаётган давр мутахассислар олдига шиддатли ўзгаришларга тайёр туриш, давр 
билан ҳамнафас бўлган ҳолда ижтимоий ва касбий нуқтаи назардан ўз-ўзини 
шакллантириб, ривожлантириб бориш вазифасини қўймоқда. Мутахассисларнинг 

---

Qaraqalpaqstan 
Respublikası xalıq bılımlendiriw xızmetkerlerin 
qayta tayarlaw hám olardıń qánigeligin arttırıw aymaqlıq orayı
157 
“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında 
islewdegi mashqalalar hám sheshimler”
бугунги кун замонавий талабларига жавоб бера олишларида таълим муасасасаларида 
таълим-тарбия жараёнининг сифатли ташкил этилишида ҳиссаси катта.
Маълумки, республикамизда неча минг сонли умумий ўрта таълим мактаблари 
фаолият кўрсатмоқда. Уларнинг ҳар бирида камида ҳар би синфдан биттадан
 
бошланғич синфлар мавжуд. Ана шу 1–4-синфлардаги ўқувчиларга бошланғич синф 
ўқитувчилари таълим-тарбия бермоқда.
Навбатдаги вазифамиз ўқувчиларга бошланғич синфлардан бошлабоқ сифатли, 
замонавий талабларга мос таълим беришдир. Бошланғич таълимда замонавий 
педагогик ва ахборот технологияларни кенг жорий этиш мақсадида бошланғич синф 
ўқитувчилари учун 7 номдаги методик қўлланмалар ва уларнинг мультимедиали 
иловалари тайёрлангани ҳамда 745 минг нусхада таълим муассасаларига етказилгани 
ҳам муҳим амалга оширилган ишлардан бири бўлди. Бундан ташқари, видео ва 
аудиодарслар, интерактив ва анимацияли виртуал лаборатория ишлари, тестлар, 
таълимий ўйинлар, амалиётга жорий этилди.
Бошланғич таълим сифатига бевосита таъсир қиладиган яна бир жиҳатига 
эътибор қаратамиз.
Дарҳақиқат, 
з
амонавий педагогик ва ахборот-коммуникация технологияларидан 
фойдаланган ҳолда ёш авлодни ўқитиш, эркин сўзлаша оладиган шахсларни тайёрлаш 
тизимини тубдан такомиллаштириш, мақсадида узлуксиз таълим тизими учун 
компетенцияга асосланган Давлат таълим стандартлари, миллий ўқув дастури ишлаб 
чикилиб тасдиқланди ва 2021–2022 ўқув йилидан мактабларда 1ва 2- синфлардан 
бошлаб ўқитила бошланди. ДТС ва ўқув дастури асосида бошланғич 1–4-синфлар учун 
дарслик мажмуалари яратилиб чоп этилди, хусусан дарсликлар мажмуаси, 
ўқитувчилар учун методик қўлланмалар ва уларнинг мультимедиа иловалари татбик 
этилди. Яратилаётган шароитлар,албатта ўз мевасини беради. Жумладан, 1-синф 
ўқувчилари ўқиш, ёзиш ва мулоқотда бўлишни ўрганишади, уларнинг 
коммуникативлик ва креативлик компетенциялари шаклланади. Албатта, юқорида 
таъкидланган ишларни амалга оширадиган шахс ўқитувчидир. Шу боис таълим соҳаси 
ривожига қўшган ҳиссаси ва фидокорона меҳнати учун 200 нафарга яқин бошланғич 
таълим ўқитувчилари юксак давлат мукофотлари билан, 2000 нафари «Халқ таълими 
аълочиси» кўкрак нишони, 4000 нафарга яқини вазирлик фахрий ёрлиқлари билан 
тақдирланган. 
Давлатимизда амалга оширилаётган ислоҳотлар, фарзандларимиз ва ўқитувчиларга 
берилаётган эътибор ҳақида яна кўплаб мисоллар келтириш мумкин. Бугун сизу биз 
педагоглар ана шу эътиборга муносиб бўлиш учун яратилган имкониятлардан унумли 
фойдаланяпмизми? Давр биздан қандай яшаб, қандай ишлашни талаб этмоқда? 
Бошланғич синф ўқитувчисининг касбий салоҳияти ва маълумот даражаси, 
ҳозирги замон бошланғич таълим методикасини билиши бошланғич таълим сифатини 
оширишда муҳим аҳамиятга эгадир. Афсуски, айрим ўқитувчиларимиз ҳали ҳам 
ахборот-коммуникация технологияларини ва мультимедиа ўқув ресурсларини дарс 
жараёнида қўлламаяптилар. Интернет тармоғидаги таълим тизимига оид бўлган 
порталлардан, сайтлардан, унда берилган методик тавсиялардан фойдаланмаяптилар 
ёки инновацион технологияларни таълим жараёнига татбиқ этмаяптилар. 
Бошланғич таълимни модернизациялаш орқали ўқув-тарбия жараёни сифати ва 
самарадорлигини оширишдаги долзарб масалаларга ечим топишимиз даркор. 
Жумладан, соҳа раҳбарлари, методистлар олдида қатор вазифалар турибди. Булар: 
−
ўқитишнинг мазмуни, таълим-тарбия жараёни, дарс машғулотларининг 
сифатли ташкил этилишини таъминлашда ўқитувчининг касб маҳоратини ошириш; 

---

Qaraqalpaqstan 
Respublikası xalıq bılımlendiriw xızmetkerlerin 
qayta tayarlaw hám olardıń qánigeligin arttırıw aymaqlıq orayı
158