Arxitekturaviy kompozitsiya asoslari

1-vazifa. FRONTALLIKNI IFODA ETISH
Vazifa orqali m e’moriy shakl xossalari—geometrik ko‘rinish, kattalik, 
(massa) vazn, fazodagi holat, yoritilish tarzi va boshqalar 
0
‘rganiIadi.
Vazifada quyidagi masalalar hal qilinadi:
- m e ’moriy kompozitsiyaning yangi qoidalari o'zlashtiriladi;
- yuza va hajmlarni ifodalash usullari o ‘zlashtiriladi;
- m aket yasash qoidalarining o ‘zlashtirilishi davom ettiriladi.
M ashq uchun asos sifatida ikki yuzadan bin tanlanadi:
1- yotiq, tik yoki qiya bo‘lgan tomonlari 1:1,5 yoki 1:2 nisbatdagi to‘g‘ri 
to‘rtburchak yuzasi;
2- to ‘g ‘ri yoki teskari trapetsiya yuzasi.
Yuzalar tarhda to‘g‘ri yoki egri b o ‘lishi mumkin. Biroq bu egrilik kam 
miqdorda b o klishi kerak, chunki egrilik ko‘p bo‘Isa frontallik sharti buziladi.
2-vazifa. HAJMIYLIKNI IFODA ETISH
Vazifa uchun asos sifatida quyidagi uch shakllardan biri tavsiya etiladi:
1 shakl - tomonlari nisbati 1:1:2-3 bo‘lgan parallelepiped;
2 shakl - tomonlari nisbati 1:1:1-2-3 b o ‘lgan uch qirrali to ‘g‘ri prizma;
3 shakl - tomonlari nisbati 1:1-2 bo'lgan to ‘g‘ii qirrali to ‘g‘ri piramida.
Piram ida uchi yuqorida yoki pastda boMishi mumkin.
M asshtab odamning shartli tasviri orqali ifodalanadi. Bir rangli qog'oz 
yoki karton ishlatiladi. Maket o'lcham lari - 15-25 sm. Maket asosini zarur 
hollarda talaba o ‘zgartirishi mumkin.
3-vazifa. FAZOVIYLIKNI IFODA ETISH
Vazifada bir yo‘nalishga qarab turgan tomoshabinning nigohini bir qancha 
masofaga olib borib fazoviylik idrok ettiriladi. Bunga maket asosi (supasi) va 
yon tom onlarda qoMlanilgan unsurlar xizmat qilishi lozim. Idrok etilayot- 
gan fazoviy m uhitning usti ochiq ham , yopiq ham b o ‘lishi mumkin. 
0 ‘lcham lar ixtiyoriy olinadi.
Savollar
1. Hajmiy-fazoviy kompozitsiyaning necha turi bor? U larsof holda uchraydimi?